«دستان» هم از اجرا در ایران دست کشیدند
رمضان است و معمولا در این ماه کنسرت‌های کمتری برگزار می‌شود. اگرچه تا همین چندماه قبل اصلا کنسرتی برگزار نمی‌شد اما قرار است این روزها چند ارکستر به اجرای برنامه بپردازند.
ارکستر موسیقی ملی و همچنین ارکستر سازهای ایرانی که به تازگی افتتاح شده است. همین هم البته خوب است. معمولا در تمام کشورهای مسلمان در ماه نزول قرآن، گروه‌های مختلف موسیقی افطاری‌ها را با جشن و شادی همراه می‌کنند.
ای‌کاش در کشور مانیز این امکان برای اهالی موسیقی وجود داشت تا در مهربان‌ترین ماه خدا، تا قبل از ایام سوگواری، برنامه‌هایی در ژانرهای گوناگون اجرا شود. به هر حال مساله «لغو کنسرت»های موسیقی همچنان مساله‌ای است که تاثیر خودش را دارد.
این مساله هر روز ابعاد گسترده‌تری به خودش می‌گیرد. نمونه‌اش؟ در مهمانی افطار رییس‌جمهور که چند روز پیش برگزار شد هم در این باره سخن گفته شد. نمونه دیگرش؟ اعضای گروه موسیقی دستان که قرار بود امسال بعد از سال‌ها در ایران کنسرت بدهند، می‌گویند به خاطر مشکلاتی که هم‌اکنون در زمینه اجرای زنده وجود دارد، فعلا در ایران کنسرت اجرا نمی‌کنند. پیش از این «کیهان کلهر» نیز در گفت‌وگویی رسمی، اعلام کرده بود که دیگر در ایران کنسرت نمی‌دهد.
اگر حالا «دستان» را نیز به جمع گروه‌هایی که فعلا نمی‌خواهند در ایران به اجرای برنامه بپردازند، اضافه کنیم و با وجود ابهام در اجرای برنامه توسط «محمدرضا شجریان» می‌توان چنین جمع‌بندی کرد که موسیقی ایرانی بخش مهمی از پتانسیل خود را از دست داده است. نکته غم‌انگیز ماجرا اما آن است که دکتر «حسن روحانی» – رییس‌جمهور- از همان ابتدا، از همان نخستین مناظره‌اش از موسیقی گفت و از حمایت موسیقیدانان. تکرار هزار باره است اما نمی‌شود فراموش کرد که او از «محمدرضا شجریان» به عنوان سفیر فرهنگی کشور یاد کرد و از این گفت که همه مردم ایران با صدای او خاطره دارند. سازنده فیلم تبلیغاتی‌اش هم از پشت صحنه آن فیلم گفت و اینکه دکتر روحانی می‌گوید: «من شجریان را دوست دارم.» البته همه کاندیداهای ریاست‌جمهوری، پیش از آنکه به کاخ پاستور راه پیدا کنند، حرف‌های بسیاری می‌زنند.
«روحانی» اما لااقل در این مورد نشان داد که حرف‌هایش فقط وعده تبلیغاتی نبوده است. او البته از تعطیلی ارکسترهای ایران نیز اظهار نارضایتی کرده بود و حالا پس از سال‌ها، ارکستر موسیقی ملی و همچنین سمفونیک راه‌اندازی شد. اکنون هم صحبت از دو ارکستر جدید است. اعضای وزارت ارشاد هم تلاش‌های گسترده‌ای برای رفع مشکل شجریان شروع کرده‌اند. اگرچه وزیر ارشاد، معاون هنری‌اش، مدیر دفتر موسیقی‌اش و سخنگویش اما هربار که ماجرا به اینجا ختم می‌شود، می‌گویند: «مشکل از ما نیست و از دیگران است.» این دیگران البته خیلی‌ها هستند، همان‌هایی که کنسرت‌ها را هم لغو می‌کنند، بی‌آنکه حتی به خودشان این زحمت را بدهند تا دلیلی برای این ماجرا ذکر کنند.
دستان: فعلا در ایران برنامه اجرا نمی‌کنیم
«فعلا در ایران برنامه اجرا نمی‌کنیم.» این را «سعید فرج‌پوری» – یکی از اعضای گروه- می‌گوید. دستان دلیل خودش را هم برای این ماجرا دارد: «ما تمام برنامه‌های‌مان را به صورت سالانه می‌بندیم. هر کدام از اعضای‌مان نیز در یک کشور پراکنده هستند بنابراین برای اجرای هر برنامه نیاز به برنامه‌ریزی‌های منظمی داریم؛ اینکه گروه دور هم جمع شوند، برای مدتی تمرین کنند و بعد از آن کنسرت برگزار شود. حال اگر در این میان، یک کنسرت به دلیلی لغو شود، گروه ما دچار مشکلات بسیاری خواهد شد. به همین خاطر با وجود آنکه در نظر داشتیم در سال جدید، برنامه‌هایی را در ایران داشته باشیم به خاطر حاشیه‌هایی که این روزها برگزاری کنسرت در ایران دارد، این اتفاق فعلا رخ نخواهد داد.»
گروه موسیقی دستان، یکی از مهم‌ترین گروه‌های موسیقی ایرانی است. شاید بشود گفت تنها گروهی در ایران که همچنان توانسته است ماهیت خود را حفظ کند. اعضای آن هر کدام از برجسته‌ترین چهره‌های موسیقی هستند که کنسرت‌های متعددی در ایران و کشورهای مختلف برگزار کرده و نقش موثری در معرفی موسیقی ایرانی به کشورهای دیگر داشته است. برخی از این کنسرت‌های برگزار‌شده در مراکز فرهنگی و جشنواره‌های بزرگ جهانی بوده است: رادیوغرب آلمانWDR، رادیو برلین SFB، رادیو فرانکفورتHR٢، خانه فرهنگ‌های جهان در برلین، فستیوال فاز مراکش، فیلارمونی کلن، فیلارمونی ارونج کانتی، تئاتر شهر پاریس و بسیاری از فستیوال‌های بنام اروپا و امریکا. برنامه‌های این گروه در ایران نیز همواره با استقبال بسیار زیادی مواجه می‌شده است.
حالا می‌توان این جملات «فرج‌پوری» را به این گفته‌های کلهر اضافه کرد که بعد از لغو کنسرتش به همراه گروه «بروکلین رایدر» گفت: «تا زمانی که فرهنگ و هنر ایران گروگان زورگیری و زورآزمایی جناح‌های سیاسی است و خط مشی مشخصی برای اینگونه فعالیت‌ها تعریف و اجرا نشده، از انجام هرگونه فعالیت در ایران خودداری خواهم کرد.» به نظر می‌رسد برگزاری کنسرت‌های موسیقی و لغو متعدد آن، به گره کوری بدل شده که کسی را یارای باز کردن آن نیست؛ حتی رییس‌جمهور را. او در ماه گذشته بارها در این باره اظهارنظر کرده است.
در نشستش با خبرنگاران که به بهانه دومین سال پیروزی‌اش انجام شد، به این مساله اشاره کرد که: «از نظر ما مرجع قانون است. وقتی دستگاهی به عنوان مرجع قانونی تجویز شده پس دخالت دیگران معنی ندارد. ما در زمینه فرهنگ معتقدیم که امور فرهنگی باید به اصحاب فرهنگ واگذار شود. فضا را باید کاملا به گونه‌ای ترسیم کنیم که هم برای تولید‌کنندگان و هم مصرف‌کنندگان شرایط فراهم باشد. از نظر ما مرجع قانون است. وقتی دستگاهی به عنوان مرجع قانونی تجویز شده پس دخالت دیگران معنی ندارد. نباید دنبال اجتهاد شخصی بود. همه باید در چارچوب قانون باشیم و هر دستگاهی که باید مجوز صادر کند آن مجوز مورد احترام باشد. وقتی در چارچوب قانون مجوز برای یک کنسرت داده می‌شود و مردم می‌آیند بلیت می‌خرند اینگونه دخالت‌ها تضییع حقوق مردم است قبل از اینکه تضییع اصحاب فرهنگ باشد. ما باید احساس کنیم ۲۴ خرداد ادامه دارد. باید به قانون عمل کنیم و به دنبال اجتهاد شخصی نباشیم و اجتهاد را به عهده حوزه علمیه بگذاریم.»
مساله به همین جا ختم نشد، در حالی‌که چهارشنبه گذشته، رییس‌جمهور در ساختمان اجلاس سران میزبان چهره‌های سیاسی بود حجت‌الاسلام‌والمسلمین ادیب، در این خصوص صحبت و به رییس‌جمهور گوشزد کرد: «بنده از رییس‌جمهوری محترم به عنوان مجری قانون اساسی می‌خواهم که در کنار حراست از دستاوردهای علمی و فناورانه نظام، تعریفی دوباره از راهکارهای چگونگی دفاع از حقوق مردم بر اساس قانون اساسی ارایه دهد، چرا که شاهد آن هستیم که متاسفانه بر اساس تعاریف و استنباط‌های غلط گاهی حقوق مردم ضایع می‌شود که نمونه آن تعطیلی کنسرت‌های قانونی و مجوزدار است. این نادیده گرفتن حقوق مردم و خلاف قانون اساسی است.»
اما واقعیت این است که با تمام این تاکیدها، همچنان کنسرت‌ها لغو می‌شود. این البته یک پیش‌بینی بدبینانه است، اما می‌شود چند هفته‌ای صبر کرد، ماه خدا که تمام شد و موج برگزاری کنسرت‌ها آغاز، می‌شود دوباره این مساله را دید.
منبع: روزنامه اعتماد
