تصمیمات زندگانیبخش پای چوبه دار
شهروندان:
مردی که بعد از اعدام زنده مانده بود، برای زندگی کردن منتظر تصمیم رئیس قوه قضائیه است. «علیرضا – م» دو سال پیش به اتهام نگهداری یککیلوگرم ماده مخدر شیشه به اعدام محکوم شده بود اما بعد از اجرای 12 دقیقهای حکم زنده ماند، همچنان در بیمارستان امامعلی(ع) بجنورد بستری است.
آرمان نوشت: زنده بودن یا نماندن این مجرم حالا دیگر در دستان قوه قضائیه است. از چهارشنبه، بیست و چهارم مهرماه که خبر زنده شدن علیرضا انعکاس یافت یک سوال حقوقی و فقهی در اذهان عمومی پررنگ شد: «آیا باید فرد محکوم به اعدامی را که از چوبه دار جان سالم به در میبرد، دوباره اعدام کرد؟» این پرسشی بود که در چند روز گذشته ذهن مخاطبان را درگیر کرد واکنشها و جوابهای متعددی را از سوی فقها و حقوقدانان برانگیخت.
دفتر استفتائات آیتا… صافیگلپایگانی ابتدا درخصوص مطالب مطرح شده از سوی این مرجع تقلید پیرامون اعدام مجدد شخص قاچاقچی با ارجاع به جلد دوم جامعالاحکام از آیتا… صافیگلپایگانی جواب داد: «در صورتى که بعد از اعدام و قبل از دفن در سردخانه یا پزشکى قانونى و … در مجرم علائمى حیاتى دیده شود و با مداوا سلامت خود را بازیابد، ظاهراً حکم اجراى حد و قصاص به قوت خود باقى است». اما روز بعد این پایگاه اطلاعرسانی در اطلاعیهای نوشت؛ «در فرض سوال، اعدام چنین شخصی جایز نمیباشد».
بهمن کشاورز، حقوقدان، در رابطه با اعدام یا عدم اعدام فرد خاطی به آرمان میگوید: «جنبه قانونی در وهله اول این است که این فرد باید اعدام شود اما همچنان از نظر حقوقی راه را برای بحث کردن باز گذاشته است». گودرز افتخارجهرمی، حقوقدان دیگری است که میگوید تا به حال مانند این گره حقوقی را مشاهده نکرده است. او توضیح میدهد: به هر حال فرد محکوم به اعدام شده است. تنها درصورتی اعدام او لغو میشود که رئیس قوه قضائیه تخفیف دهد یا اینکه او را عفو کند. او اعتقاد دارد که قانون زنده ماندن پس از اعدام را پیشبینی نکرده است اما در هر صورت فعلا باید از اعدام او جلوگیری شود تا موضوع بهوسیله قانونگذار مورد بررسی قرار بگیرد. افتخارجهرمی میگوید: قانون درمورد سنگسار میگوید که حد برای کسی که از گودال خارج شود یا از آن فرار کند، اجرا نمیشود. این موضوع در شرع هم وجود دارد اما درمورد نمونه مشابهی که حالا رخ داده است، حکم مشخصی وجود ندارد و نمیتوان درباره آن اعلام نظر قطعی کرد. افتخارجهرمی بهترین تصمیم را تاخیر انداختن در اجرای اعدام میداند و میافزاید: اعدام این فرد ناقص بوده است. همیشه ممکن است پزشکان اشتباه کنند. ممکن است که او اصلا نمرده باشد.
او میگوید تصمیمگیری در این مورد تنها بر عهده قوه قضائیه است که به نظر میرسد فعلا او را از اعدام عفو کرده است اما حقوقدانان و وکلا هیچ نقش دیگری درمورد اعدام یا عدم اعدام او ندارند. «علیرضا-م» دیگر حالا برای خیلیها شناخته شده است. او ۱۲ دقیقه بالای دار ماند، پزشک مستقر در محل مرگش را تائید کرد، قاضی و مسئولان زندان و پزشک، صورتجلسه مربوط به اعدامش را امضا کردند تا جسدش به خانوادهاش تحویل داده شود، اما صبح روز بعد مامور سردخانه با بخار نفسهای مجرم محکوم به اعدام روبهرو شد. با وجود تلاش وکلا برای استناد به این خلأ قانونی و تلاش برخی برای جلوگیری از اعدام مجرم، محمد عرفان، قاضی دیوان عدالت اداری کمی بعد از دیده شدن علائم حیاتی از سوی فرد اعدام شده اعلام کرد که به محض بهبودی حکم او یک بار دیگر اجرا میشود.
عرفان با بیان اینکه حکم صادرشده از سوی دادگاه انقلاب، حکم مرگ بوده و اصالت رای مشخص است، گفت: «قانون مبارزه با موادمخدر اصلاحیه سال ۱۳۸۹ نیز به تفصیل در ارتباط با میزان حمل و نگهداری مواد مخدر توضیح داده است و حمل و نگهداری بیش از ۳۰ گرم شیشه مجازات مرگ را به دنبال دارد که این مجازات شامل مرد اعدامی هم خواهد شد.».این درحالی است که در کتاب استفتائات آیتا… بهجت، چاپ ۱۴۲۸ قم آمده است: «اگر پس از اعدام و حلقآویزکردن مُجرم، کشف شود که وى زنده است، باید دوباره اعدام شود».