وضعیت بحرانی تخلیه هیجانات جامعه
شهروندان:
یک جامعه شناس با اشاره به وضعیت شادی ایران اظهار کرد: با توجه به وضعیت در حال گذار جامعه ایران و تغییر آن از قالب‌های سنتی به قالب‌های نوین امروزی، متاسفانه شاهد ورود لجام گسیخته فرهنگ غربی به کشور هستیم و در زمینه تخلیه هیجانات جامعه با وضعیت بحرانی مواجه هستیم.
دکترمجید کاشانی در گفت‌وگو با ایسنا، افزود: در کنار تغییر ساختارها و تجربه مدرنیزم متاسفانه در جامعه تلاش شده است تا راهکارهای سنتی در زمینه بروز هیجانات و شادی‌های اجتماعی به ویژه در قشر جوان به فراموشی سپرده شود و این روشها به نسل جدید منتقل نشده است. بنابراین آنها به ابزارهای جدید روی آورده‌اند که برخی از این روشها به طور کامل مغایر با فرهنگ‌ها و ارزش‌های ملی و دینی ماست.
جشن‌های ملی و مذهبی خود را به نسل جدید نیاموخته‌ایم
این جامعه شناس با اشاره به برگزاری روزهایی مانند ولنتاین در کشورمان اظهارکرد: این مناسبت‌ها را از فرهنگ ایرانی – اسلامی خود نگرفته‌ایم. بنابراین ممکن است آسیب‌زا باشند. در واقع ما بسیاری از جشن‌های ملی و مذهبی خود مانند مهرگان، چله کوچیکه و چله بزرگه را فراموش کرده‌ایم و آنها را به نسل جدید نیاموخته‌ایم، این در حالی است این مراسم‌ها از جذابیت و زیبایی کافی برخوردار هستند.
وی تاکید کرد: برگزاری مناسبت‌هایی مانند ولنتاین در کشور به علت بومی سازی نشدن ممکن است موجب زوال جشن‌های سنتی شود.
کاشانی با اشاره به برخی از جشن‌های برگزار شده در کشور به تقلید از کشورهای دیگر گفت: جشن بادبادک‌ها، جشنواره خروس‌ها و مرغ‌های زیبا به تقلید از کشورهای دیگر در ایران نیز برگزار می‌شود؛ اما به علت بومی سازی نشدن چندان نمی‌تواند اثر مطلوبی داشته باشد. برگزاری جشنواره‌هایی مانند انار، گردو و انگور می‌تواند خوب باشد اما بهتر است از مردم و روش‌های سنتی برای برپایی آنها استفاده شود چرا که ورود دولت‌ها به برگزاری اینگونه مراسمات و حتی برخی از مخالفت‌های صورت گرفته ممکن است نه تنها موجب نشاط اجتماعی نشود، بلکه نتیجه معکوس داشته باشد.
این جامعه شناس تاکید کرد: برگزاری چنین مراسم‌هایی را می‌توان به بزرگان اقوام مختلف واگذارکرد. از سوی دیگر نباید ملاک و معیار انجام امور فرهنگی را تهران در نظر گرفت آنهم در شرایطی که شهرستان‌ها در حال از دست دادن هویت قومیت‌های بومی خود هستند. دربرخی از شهرستان‌ها از طرف شهرداری‌ها مراسمی برگزار می‌شود که این اقدامات معمولا به گونه‌ای فرمایشی انجام می‌شود و حتی ممکن است با تغییردولت‌ها برگزاری آنها متوقف شود.
کاشانی با بیان اینکه مدیریت کلان کشور بهتر است مقولات فرهنگی مرتبط با نشاط اجتماعی را رصد کند، گفت: رصد فرهنگی وظیفه دولت‌هاست؛ اما اجرای مقولات فرهنگی در زمره مسئولیت‌های آنها نیست و این کار وظیفه اصلی بزرگان و نخبگان هر قوم است.
این جامعه‌شناس در ادامه اظهار کرد: هر جامعه‌ای به لحاظ آرمان‌ها و ارزش‌های اجتماعی دارای زنجیره‌ای از ارتباط با گذشته خود است و در این زنجیره معمولا از معانی و زبان مشترکی برای ارتباط با پیشینه خود بهره می‌برد.
وی افزود: در این بین به طور مسلم با تغییر شرایط اجتماعی و دوره‌های گوناگونی که در زندگی اجتماعی از نظر سیاسی، اقتصادی یا فرهنگی رخ می‌دهد، نوع ارتباطات و فهم شرایط زندگی در بین گروه‌ها، اقوام و طبقات اجتماعی مختلف دچار تغییراتی می‌شود. بنابراین جامعه برای انتقال تلخ کامی‌ها و نشاط اجتماعی به گروه‌های جدید و نسل‌های بعدی از ابزارو شیوه‌های جدیدی استفاده می‌کند. در واقع انتقال غم‌ها و شادی‌ها به نسل بعد موجب حفظ ساحت اجتماعی می‌شود.
این جامعه شناس در ادامه گفت: زبان فهم معانی یا تفسیر اجتماعی از اتفاقات و رویدادهای سیاسی و اجتماعی و تجربه‌هایی که مردم یک سرزمین در دوران مختلف به دست می‌آورند با استفاده از راهکارهایی که در بطن زندگی اجتماعی نهفته است، صورت می‌گیرد و بسیاری از رفتارهایی که هیجانات، احساسات، عواطف، غرور و هویت ملی را تعیین می‌کنند – که به آنها کاراکتر ملی می‌گویند – از طریق مجموعه تجربه‌هایی است که در هر دوره یک نسل به دست می‌آورد و ممکن است تا اندازه ای برای نسل بعدی کمتر شناخته شده و حتی ناشناخته باشد.
نشاط اجتماعی جزو مد اجتماعی است
وی با بیان اینکه نشاط اجتماعی جزو مد اجتماعی است، اظهارکرد: مد اجتماعی عبارت از شیوه یا روشی است که مردم برای ارتباطات و کنش و واکنش‌های اجتماعی در یک سرزمین بنا بر شرایط زمانی و مکانی انتخاب می‌کنند، لذا هیجانات اجتماعی و صورت بندی بروز شادی‌ها و غم‌ها برای جامعه از جمله مدهای اجتماعی محسوب می‌شود.
کاشانی اضافه کرد: علیرغم آنکه شیوه بروزغم‌ها و شادی‌ها متفاوت و متغیر است؛ اما ارزش‌ها و آرمان‌ها در ذات این رفتارها نهفته است و تداوم و بقای اجتماعی منوط به انتقال هیجانات اجتماعی و بروز عواطف ملی از نسلی به نسل دیگر است. همه جوامع دنیا دارای تجربه‌های شادمانه و غمگین هستند و شادی و غم دو وجه قالب زندگی اجتماعی است.
این جامعه شناس با اشاره به چگونگی بروز هیجانات اجتماعی در جوامع مختلف، گفت: درجوامعی که دچار پیری و سالخوردگی مانند جوامع اروپایی شده‌اند، معمولا وجه سکون اجتماعی غالب‌تر و بروز عواطف، احساسات و هیجانات اجتماعی کمتر از جوامع دارای جمعیت جوان است. در واقع جوامع دارای جمعیت جوان به شادابی و نشاط بیشتری نیاز دارند.
وی درباره ارتباط بروزهیجانات اجتماعی با روابط اجتماعی اظهار کرد: بسیاری از جوامع برای بقای خود به اهداف و آرمان‌های بلندمدت روی می‌آورند و نهادهای مختلف در این زمینه همکاری می‌کنند. امروز بین نهاد فراغت با نهادهای خانواده، آموزش و دین و اقتصاد همکاری‌های بین بخشی وجود دارد. نهاد شادی و نشاط را در زمره نهاد گذران اوقات فراغت می‌بینیم و این نهاد از اهمیت زیادی برخوردار است.
کاشانی افزود: نهاد گذران اوقات فراغت در جوامع در حال توسعه به علت نابسامانی‌های اقتصادی معمولا با کاستی‌ها و تناقض‌های زیادی روبروست، اما در جوامعی که از ثبات و رشد اقتصادی برخوردار هستند نهادهای فراغتی که زمینه بروز شادی، نشاط و هیجانات اجتماعی را فراهم می‌کنند پیوند مناسبی با آرمان‌ها و ارزش‌های جامعه دارند.
وی با بیان اینکه یکی از مناسب‌ترین راهکارهای انتقال ارزش‌ها، آرمان‌ها و حفظ هویت ملی کشورها و ارائه آموزش‌های همگانی و غیرمستقیم به نسل جدید است، تاکید کرد: نسل جدید به همراه خانواده در جشن‌هایی که مورد تایید اجتماع و دین هستند می‌توانند حضور یابند و ارزش‌ها و آرمان‌ها در همین مراسم به آنها منتقل می‌شود. این روش نسبت به سخنرانی و ارائه توصیه‌های اخلاقی کارآمدتر است.
این جامعه شناس خاطرنشان کرد: یکی از بهترین راهکارهای تربیت نسل جدید بهره‌گیری از مناسک برای بروزهیجانات است و با توجه به آنکه این مراسم از سوی گروه‌های مختلف تایید شده‌اند می‌توانند برگزاری آنها کم‌هزینه تر و راحت‌تر باشد.
کاشانی در پایان تصریح کرد: اصولا در بروز هیجانات اجتماعی اگر از متن جامعه، ارزش‌ها و هنجارها بهره ببریم برای دولتمردان کم‌هزینه تر و کم‌خطرتر است. در کشورهای مختلف نیز دولتمردان و برنامه ریزی‌های اجتماعی بر این مراسم به صورت کلان نظارت می‌کنند و مدیریت این مراسم برعهده مردم و تشکل‌های مردم نهاد است.
