آزادی مسوولانه
شهروندان- جلیل سازگارنژاد*:
سیاستها و برنامههای دولت در اساسیترین عرصههای فرهنگی که طی چند روز گذشته از سوی وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی تبیین و اعلام شده بود، این بار توسط رییس دولت با وضوح و روشنی بیشتری بیان شد، سخنان جناب آقای دکتر روحانی در مراسم اختتامیه جشنواره مطبوعات، خبرگزاریها و پایگاههای اطلاعرسانی، از جنبههای گوناگون حایز کمال اهمیت است:
۱- تکرار وفاداری دولت به عهد خود با مردم به ویژه لزوم گردش آزاد اطلاعات به عنوان پیش نیاز توسعه کشور و مبنای آفرینش اصلی قدرت و لزوم آگاه ساختن مردم از واقعیت موجود در جامعه به وسیله رسانههای آزاد و مستقل نشان عزم جدی دولت در اجرای اصول و مفاد قانون اساسی درباره حقوق اساسی مردم است.
۲- به رسمیت شناختن اصحاب فرهنگ و اعتماد به آنان و تاکید بر واگذاری حوزههای فرهنگی به ایشان را باید تلاشی خجسته در مسیر مردم باوری دانست که بی تردید میتواند در بالندگی این عرصه تاثیرگذار و ارتقای سطح فرهنگ و آگاهی عمومی و گسترش همبستگی ملی و همافزایی توان ملت و دولت در جهت تامین منافع ملی بسیار موثر و حایز اهمیت باشد. بدون شک چنین اعتماد و باوری در کاهش فقر فرهنگی و بازگشت اخلاق حسنه به مدار رفتارها و گفتارهای اجتماعی نقشی بی بدیل ایفا خواهد کرد.
۳- توازن رسانهیی نکته مهم دیگری بود که رییسجمهور اعتدالگرا بدان تصریح کردند، این دیدگاه علاوه بر اینکه مفهوم میانهروی در دیدگاههای رییس دولت را بیان میکند، نشانه اهتمام ایشان به لزوم مشارکت مردم و محرم دانستن آنها و بهرهگیری از ظرفیت متوازن بخش دولتی و مردمی (خصوصی) و دور شدن از فضای تک صدایی در بخشهای رسانهیی را تبیین میکند که مطمئنا میتواند به شفافسازی، رویدادهای جامعه کمک شایانی کند.
۴- یاری جستن از رسانهها برای کمک به دولت و حاکمیت از دیگر بخشهای سخنان رییسجمهور بود که بدون تردید در ایفای نقش ممتاز مطبوعات و رسانهها به عنوان عیون دولت و مردم، نقش نظارتی را افزایش و فرصت حقیقتبینی و واقعیتپذیری را از سوی دولت و حاکمیت ارتقا میدهد و راه مبارزه جدی با فساد را هموارتر میسازد.
۵- آزادی مسوولانه مفهوم دیگری بود که رییسجمهوربه آن تاکید کرد، به گمان نگارنده این واژه ترکیبی حکایت از انتظار و مسوولیتپذیری دوجانبهیی است که دولت و مطبوعات و رسانههای غیردولتی باید توجه ویژهیی داشته باشند. رییس دولت، مطبوعات و رسانههای آزاد را ضرورت انکارناپذیر و نیاز مردم کشور دانست و از سوی دیگر دغدغهها و نگرانیهای خود را نحوه پاسداری از این آزادی بیان داشت، که مطمئنا با هوشمندی جامعه مطبوعات و رسانهیی کشور دوران گذار از فضای بسته به فضای باز رسانهیی با عقلانیت و تدبیر طی خواهد شد و از سوی دیگر تاکید رییسجمهور به نحوه برخورد با تخلفات احتمالی و لزوم رعایت اعتدال و منطق و قانون در این زمینه را باید نشان دیگری از تحقق گفتمان تدبیر و امید ارزیابی کرد.
۶- نکته دیگری که در سخنان آقای روحانی واجد اهمیت بوده، نگرش ایشان به توازن قدرت رسانهیی و قوی بودن و توانمند بودن کشور است. پذیرش این واقعیت که رسانهها در آفرینش جامعه و کشوری قوی و با ثبات و پایدار دارای نقش مهم و بی همتا هستند، نشانه عقلانیت دولت و نگاه بنیادی و تاثیرگذار به حوزه رسانهیی کشور است که باید دولت و رسانهها قدر آن را بشناسند و در تحقق آن بیش از پیش بکوشند.
۷- و در پایان، بازخوانی رویکردهای فرهنگی سه دهه گذشته و همچنین نقش و سهم نهادهای مسوول در حوزههای فرهنگ و گلایه تلویحی ایشان از کوچک و محدود بودن سهم و نقش دولت در سیاستگذاری و اجرای برنامههای فرهنگی و همچنین بهرهمندی اندک دولت از بودجه مالی عظیم فرهنگی را باید از نکات دیگری دانست که کالبدشکافی آن از ضرورتهای جدی است.
*نماینده سابق مجلس
اعتماد