نکته‌ای درباره معمای کاهش تورم
شهروندان:
چه می‌شود که وقتی قیمت سیب‌زمینی بیش از 155 درصد، بادمجان 133 درصد، لوبیا بیش از 50 درصد و میوه‌ای مثل سیب قرمز بیش از 66 درصد افزایش می‌یابد، اعلام می‌شود که تورم کاهش یافته است؟ همه این آمارها هم مربوط به آخرین آمارهای رسمی بانک مرکزی است.
آمارهایی که خود بانک مرکزی هم قبول دارد اما از سوی دیگر درنهایت اعلام می‌شود که سرعت افزایش تورم کند شده و تورم در ۱۲ ماهه منتهی به بهمن‌ماه امسال در مقایسه با مدت مشابه سال ۹۱ به ۳۶ درصد رسیده است. پاسخ معمای پذیرش این آمارهای متفاوت، در توجه به ضریب اهمیت هرکدام از اقلام در نحوه محاسبه تورم است.
به گزارش ایسنا، ابراهیم علیزاده با این مقدمه در روزنامه فرهیختگان نوشت: سیب‌زمینی یا بادمجان آنقدر در محاسبه تورم نقش ندارند که مثلا مسکن یا هزینه حمل‌ونقل نقش دارند. حال، اگر به سهم یا ضریب اهمیت بخش مسکن در محاسبه تورم توجه کنیم می‌بینیم کاهش تورم بیشتر از هرچیزی مدیون افزایش نیافتن قیمت مسکن است. آنطور که تاکنون بانک مرکزی اعلام کرده بیشترین سهم هزینه اقلام در محاسبه تورم مربوط به مسکن با ۴۳/ ۲۸ درصد ضریب اهمیت است. در واقع هر ماه در محاسبه تورم حدود یک‌سوم رقم نهایی متاثر از تغییرات هزینه‌های مربوط به بخش مسکن است. هرچند هنوز جزئیات محاسبه تورم ۳۶ درصدی بهمن‌ماه امسال منتشر نشده اما در محاسبه تورم دی‌ماه اشاره شده که میزان هزینه مسکن در ۱۲ ماهه منتهی به دی‌ماه امسال در مقایسه با مدت مشابه سال ۹۱ بیش از ۱۹ درصد افزایش یافته است. این در حالی است که در همین مدت میزان افزایش قیمت در بخش خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها بیش از ۴۷ درصد بوده است.
به‌جز خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها، دو بخش هزینه حمل‌ونقل و لوازم خانه نیز از دیگر بخش‌هایی هستند که خانوار به صورت مستقیم با آنها در تماس هستند و شاید بیش از بخش‌هایی مانند هزینه ارتباطات برای خانوار ملموس است. مراجعه به آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که هزینه حمل‌ونقل در ۱۲ ماهه منتهی به دی‌ماه امسال در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۴۲ درصد و هزینه اثاث، لوازم و خدمات مورد استفاده در خانه در همین مدت بیش از ۶۳ درصد افزایش یافته است. این در حالی است که در بخش کمتر ملموس خانوار مثل ارتباطات هزینه آن در این مدت تنها ۹ درصد افزایش یافته است. اما این افزایش قیمت ۴۲ درصدی حمل‌ونقل و ۶۳ درصدی اثاث، لوازم و خدمات مورد استفاده در خانه در مجموع ۱۵ درصد در محاسبه تورم ضریب اهمیت دارند. یعنی آنقدر این افزایش هزینه خودش را در افزایش تورم (در مقایسه با بخشی مانند مسکن) نشان نمی‌دهد.
در همین حال سهم یا ضریب اهمیت کل خوراکی‌ها از محاسبه تورم هم کمتر از ضریب اهمیت مسکن و معادل ۲۶ درصد است. باید در نظر داشت که این ضریب اهمیت گروه خوراکی‌ها، شامل مجموع ضریب اهمیت‌های غلات و نان، گوشت، ماهی و حیوانات دریایی، لبنیات، تخم‌مرغ، روغن‌ها و چربی‌ها، میوه‌ها و خشکبار، انواع سبزی، حبوبات، فرآورده‌های سبزی، قند، شکر، مربا، عسل، شکلات، محصولات قنادی، نمک، ادویه، سس‌ها و چاشنی‌ها و آشامیدنی‌هاست. اما هرکدام از این اقلام ضریب اهمیتی بین ۳۳ /۰ تا ۶ درصد دارند که مجموع آن به ضریب اهمیت ۲۶ درصدی می‌رسد. در واقع اگر محصولی مانند نان یا گوشت ۲۰۰ درصد هم گران شود آنقدر در تورم تاثیر ندارد که مثلا مسکن ۱۰ درصد افزایش یابد، چراکه ضریب اهمیت گوشت در محاسبه تورم تنها ۶ درصد و نان هم ۵ درصد است. در واقع کمترین تغییر در هزینه مسکن می‌تواند خود را در تورم نشان دهد و به همین دلیل در سال آینده اگر باز هم قرار به کاهش تورم باشد دولت باید با پذیرفتن هزینه‌های این توجه خود، باز هم بیش از هر بخشی متوجه بخش مسکن باشد.
