بهترین روش، کاهش هزینه‌های شهروندان است
شهروندان – دکتر محمد خوش چهره*:
دولت یازدهم وارث شرایط خاصی است که از دولت‌های نهم و دهم برای آن باقی مانده است و این موضوع جای هیچگونه آزمون و خطایی باقی نمی‌گذارد بر همین اساس دولت باید با تدبیر و راهکارهای حساب شده مرحله دوم قانون هدفمندی را در سال‌جاری اجرا کند.
با‌وجود این که برخی سعی می‌کردند اجرای هدفمندی در دولت نهم و دهم را دستاورد نظام و انقلاب تلقی کنند ولی از همان ابتدا اهل فن می‌دانستند که این طرح یک چالش ملی است چرا که شرایط اقتصادی کشور در آن زمان نه از لحاظ نظری و نه واقعیات جامعه روش اجرای هدفمندی را تأیید نمی‌کرد.
هر چند در بحث پرداخت یارانه نقدی مواردی نظیر کشورهای سوسیالیستی و امریکای لاتین(ونزوئلا) وجود دارد ولی اجرای این روش در ایران نظام را با یک الگوی نامناسب و غیر متعارف روبه‌رو کرد که میراث دولت دهم محسوب می‌شود.
چالش اصلی پرداخت نقدی یارانه به تمام مردم به مثابه تجویز مسکن پیش از آغاز درمان است. این در حالی است که سیاستگذاران و برنامه‌ریزان باید با شناخت دقیق از بیماری، درمان مناسبی تجویز کنند که در اقتصاد ایران این درمان رشد پویای تولید است. یکی از چالش‌های مرحله نخست هدفمندی یارانه‌ها تأمین مالی ماهیانه حدود ۳۵۰۰ میلیارد تومان است که سالانه بالغ بر ۴۲ هزار میلیارد تومان می‌شود که این رقم در صورت اختصاص به بخش‌های اقتصادی تحولات عمیقی بخصوص در صنعت و کشاورزی ایجاد می‌کند.
البته با وجود تمام کاستی‌ها و مشکلاتی که هم‌اکنون هدفمندی یارانه‌ها با آن مواجه است ولی توقف یکباره پرداخت آن نیز درست نیست. بلکه باید در ابتدا با محدود کردن پرداخت و یارانه بگیران انحرافات گذشته را از بین برد. به‌طور قطع ادامه روش فعلی و پرداخت یارانه به تمام ایرانیان نمی‌تواند تأثیر مثبتی در کاهش فشار به وجود آمده روی اقشار ضعیف جامعه داشته باشد. متأسفانه در سال‌های اخیر به دلیل سیاست‌های نادرست دولت با افزایش تورم و بالارفتن نرخ ارز فشار مضاعفی به مردم وارد شد که دولت یازدهم باید با اتخاذ سیاست‌های
درست آن را جبران کند.
بنابراین بهترین روش حمایت از دهک‌های پایین درآمدی کاهش هزینه‌های مصرفی مردم است. باید با برنامه‌ریزی کمک کرد تا هزینه مصرفی مردم در بخش مسکن و خوراک کاهش یابد.درحال حاضر مسکن و خوراک ۷۰ درصد هزینه مصرفی خانوارها در کلانشهرها را تشکیل می‌دهد که کاهش هزینه‌های آن کمک بسیاری به معیشت مردم خواهد کرد.
البته دولت هنوز در بخش مسکن برنامه‌های پیشنهادی خود را اعلام نکرده است ولی می‌توان در بخش هزینه‌های خوراکی و ۱۰ قلم اصلی آن نظیر پروتئین‌ها به مردم کمک کرد. در این زمینه باید با حمایت از تولید‌کنندگان و کاهش مالیات آن‌ها در جهت افت قیمت تمام شده مواد خوراکی گام برداشت تا علاوه بر کاهش هزینه خانوارها سلامت آن‌ها نیز تضمین شود.
حال با توجه به این که بزودی ثبت نام از متقاضیان دریافت یارانه شروع می‌شود دولت بایستی با آگاهسازی مردم، امکان خدمت‌رسانی بهتر به آن‌ها را فراهم کند.در صورتی که ۵۰ درصد از یارانه بگیران فعلی انصراف دهند، دولت می‌تواند برنامه‌های حمایتی خود را در بخش بیمه و درمان اجرا کند.
*استاد دانشگاه
ایران
