تاریخ انتشار : یکشنبه ۳۰ شهریور ۱۳۹۳ زمان انتشار : ۱۰:۱۵

شهروندان:
به نظر می‌آید دولت یازدهم تنها یک واحد درصد تا نرخ تورم 20 درصدی که در برآوردهای اولیه وعده آن را داده بود فاصله دارد؛ این خبر را مدیرکل دفتر شاخص قیمت‌ها در مرکز آمار اعلام کرد. وی می‌گوید: «نرخ تورم به روند کاهشی خود در ماه‌های آتی ادامه می‌دهد.» و درنهایت «تورم شهریورماه هم به 21 درصد خواهد رسید.»

آخرین گزارش‌های منتشر شده ازشاخص نرخ تورم مربوط به مردادماه امسال است که مرکز آمار ایران نرخ تورم دراین ماه را ۲۲/۳ درصد و بانک مرکزی، ۲۳/۲ درصد اعلام کرد.

همچنین نرخ تورم نقطه به نقطه براساس گزارش مرکز آمار ایران ۱۴/۷ درصد و بانک مرکزی ۱۴/۷ درصد بوده است. این میزان نرخ تورم نقطه به نقطه در مقابل نرخ‌های بالای ۴۳ درصد مرداد سال گذشته، نشان می‌دهد که حدود ۲۹ درصد کاهش نرخ تورم نقطه به نقطه در یک‌سال داشته‌ایم.

در این میان، دولت در سال گذشته پیش‌بینی خود برای نرخ سال ۹۳ را حدود ۲۵ درصد اعلام کرده بود، اما روند کاهشی نرخ تورم در دو فصل ابتدایی امسال، حاکی از آن است که دولت تا نرخ تورم ۲۰ درصد فاصله‌یی ندارد. کارشناسان نیز پیش‌بینی می‌کنند که نرخ تورم به کمتر از ۲۰ درصد خواهد رسید و در کنار آن، دولت از نرخ تورم ۱۵ درصد برای سال ۹۵ خبر داده است.

برخی از کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند خبرهای امیدوار کننده نظیر لغو قطعی تحریم بانک مرکزی و بهبود در فرآیند مذاکرات می‌تواند به روند کاهشی شتاب دهد و فاصله زمانی تا دستیابی به تورم تک‌رقمی که حسن روحانی در آخرین کنفرانس خبری وعده آن را داده است، کوتاه‌تر کند.

در همین باره خبرنگار ما به سراغ «نادر حکیمی‌پور»، مدیرکل دفتر شاخص قیمت‌های مرکز آمار ایران رفته است؛ وی در بخشی از این گفت‌وگو، می‌گوید: « به طور قطع کاهش تحریم‌ها روی شاخص‌های اقتصادی کشور اثر دارد؛ هر چند سهم محدودیت‌های بین‌المللی در افزایش نرخ سال‌های گذشته به دلیل تاثیر غیرمستقیم آن مشخص نیست. به گفته وی، نمی‌توانیم یک مدل دقیق که این سهم را مشخص کند، داشته باشیم.»

•  پیش‌بینی مقامات دولتی حاکی از آن است که نرخ تورم در پایان سال ۹۳ به کمتر از ۲۰ درصد خواهد رسید. به نظر شما با توجه به اینکه روند کاهشی نرخ تورم نقطه به نقطه نیز بسیار کند شده و این موضوع نشان می‌دهد که روند کاهشی نرخ تورم نیز همچون گذشته نخواهد بود، آیا به راستی نرخ تورم در پایان امسال به کمتر از ۲۰ درصد می‌رسد؟

درست است؛ تقریبا روند کاهشی نرخ تورم نقطه به نقطه کندتر شده است. نرخ تورم نقطه به نقطه در تیرماه امسال ۱۴/۸ درصد بود که در مردادماه به ۱۴/۷ درصد رسید، بنابراین تا زمانی که نرخ تورم نقطه به نقطه کاهش پیدا می‌کند، می‌توانیم انتظار داشته باشیم که نرخ تورم ۱۲ ماهه منتهی به ماه مورد نظر نیز کاهش یابد.

نکته دیگر این‌جاست که سال گذشته به ویژه در فصل بهار نرخ تورم افزایش شدید داشت؛ به طوری که تا آخر تابستان و اوایل پاییز نرخ تورم نقطه به نقطه تا ۴۰ درصد افزایش پیدا کرد. بعد از آن روند کاهشی پیدا کرد و نیز با سیاست‌های دولت، فشار انتظاری ناشی از تورم در بین مردم کمتر شد. این مسائل سبب شد که در ماه‌های گذشته شاهد کاهش نرخ تورم باشیم. اعلام سیاست‌های دولت نیز در این قضیه کمک کرد و کنترل نقدینگی بسیار موثر بود. به‌هرحال تورم نقطه به نقطه ۴۰ درصدی در مرداد سال گذشته به ۳/۲۲ درصد در سال گذشته رسید و حدود ۱۸ واحد درصد کاهش داشت.

این روند هم با این شرایطی که وجود دارد، ادامه خواهد داشت و انتظار این است که نرخ تورم بیش از پیش کاهش یابد. بنابراین انتظار بی‌جایی نیست که تا پایان سال نرخ تورم به کمتر از ۲۰ درصد برسد. البته در ابتدا پیش‌بینی‌ها حاکی از نرخ تورم ۲۵ درصدی بود، اما با روندی که دنبال شد، پیش‌بینی‌ها تغییر کرد و حالا گفته می‌شود نرخ تورم به کمتر از ۲۰ درصد خواهد رسید.

•  هم‌اکنون دولت برنامه خروج از رکود را اجرایی می‌کند، آیا با وجود اجرای این برنامه که به باور کارشناسان تا حدودی روی رشد نرخ تورم اثر دارد، باز هم می‌توان انتظار کاهش نرخ تورم به کمتر از ۲۰ درصد را داشت؟

هم‌اکنون مجلس در حال بررسی لایحه خروج از رکود است و به طور قطع اجرای مواد آن زمان می‌برد. افزون بر اینکه دولت هم سیاست‌هایی را اندیشیده که می‌تواند موثر باشد. در این میان، با توجه به قولی که سیاستمداران در این زمینه داده‌اند، به طور قطع مصلحت‌اندیشی‌هایی در زمینه کنترل تورم وجود خواهد داشت.

دولت در این لایحه بیشتر روی طرف عرضه تمرکز کرده، چراکه مشکل کنونی اقتصاد ایران بخش عرضه است و ظرفیت‌های اقتصادی کشور بدون استفاده مانده است. اگر دولت بتواند نقدینگی را به سمت واحدهای تولیدی هدایت کند و ظرفیت‌های تولیدی کشور را بالا ببرد، به طور قطع موفقیت بسیاری در زمینه کنترل تورم خواهیم داشت. اما سیاست‌ها زمانی می‌تواند تاثیر سوء در تورم داشته باشد که توجه به سمت تقاضا معطوف شود، ولی در بسته خروج از رکود دولت برنامه‌ها در این راستا است که نقدینگی به سمت ظرفیت‌های تولیدی هدایت شود.

•  پیش‌بینی شما از تورم شهریور چیست؟

پیش‌بینی ما این است که نرخ تورم روند کاهشی داشته باشد. پیش‌بینی خود من هم این است که نرخ تورم شهریورماه به ۲۱ درصد برسد. البته همه اینها پیش‌بینی است و تا هفته آینده نرخ تورم واقعی شهریور اعلام خواهد شد.

•  آقای حکیمی‌پور، به نظر شما اگر لغو تحریم بانک مرکزی قطعی شود، چه تاثیری در شاخص تورم خواهد داشت؟

من معتقدم اگر لغو تحریم بانک مرکزی روی شاخص‌ها تاثیر داشته باشد، با یک وقفه زمانی مواجه خواهد بود. از سوی دیگر، بخشی از تورم فعلی کشور ما به عوامل بیرونی ارتباط دارد. حتی نوسان بازار ارز به عوامل بیرونی وابسته است. به هر صورت بخشی از هزینه‌های تولید متکی به نرخ ارز است و هر اقدامی که به بهبود بازار ارز و بازارهای پولی کشور بینجامد، به طور قطع می‌تواند روی نرخ تورم تاثیر بگذارد، ولی من دقیقا نمی‌توانم پیش‌بینی کنم که میزان این تاثیر چقدر خواهد بود.

•  آیا مشخص است عوامل بیرونی چند درصد در نرخ تورم در سال‌های گذشته اثر داشته است؟ سهم تحریم‌ها در نرخ تورم مشخص است؟

از آنجایی که آثار و عوامل بیرونی اثر غیرمستقیم دارد و صرفا اقتصادی نیست، بنابراین نمی‌توانیم یک مدل دقیق که به خوبی این سهم را مشخص کند، داشته باشیم، ولی قطعا تاثیر خود را دارد.

•  در روزهای گذشته معاون اول رییس‌جمهور عنوان کردند که تورم با واردات مهار نمی‌شود. با وجود روندی که در زمینه واردات وجود دارد، آیا باز هم می‌توان انتظار کاهش بیش از پیش تورم را داشت؟

ببینید، یکی از دلایلی که سبب شده بخش صنعت و تولید کشور آسیب ببیند، بحث واردات است. هم‌اکنون تقاضا برای واردات در کشور ما کشش‌ناپذیر است. یعنی عملا با روندی که ورود کالا به کشور داشته، نمی‌توانیم انتظار کاهش وابستگی به واردات را به این زودی‌ها داشته باشیم. این نکته را هم اشاره کنم که بخش قابل توجهی از واردات کشور، واردات کالاهای واسطه‌یی و سرمایه‌یی است، بنابراین نباید انتظار داشته باشیم که به سرعت و ظرف یکی دو سال شاهد کاهش قابل توجهی در امر واردات باشیم. شاید در مورد کالاهای مصرفی بتوانیم تا حدودی این قضیه را مدیریت کنیم، ولی در رابطه با کالاهای واسطه‌یی و سرمایه‌یی به این راحتی‌ها کاهش واردات امکان‌پذیر نیست.

•  سال گذشته از سهم ۴۰ درصدی تسهیلات مسکن‌مهر در نرخ بالای تورم رونمایی شد. هم‌اکنون نیز در درون دولت بحث تسهیلات ۸۰ میلیون تومانی مسکن مطرح است. پرداخت این وام چه تاثیری روی شاخص تورم خواهد گذاشت؟

اگر وام ۸۰ میلیونی بدون مدیریت ارایه شود، تاثیر قابل توجهی در نرخ تورم خواهد گذاشت، اما اگر برای این وام شرط و شروط بگذارند و پرداخت آن مدیریت شود، جلوی آثار آن را می‌توانیم بگیریم، ولی به طور قطع هر چه مبلغ وام بالاتر رود، تقاضا در بخش مسکن بیشتر می‌شود؛ ضمن اینکه بخش مسکن را از رکود درمی‌آورد، ولی به طور قطع آثاری روی بخش مسکن خواهد داشت.

•  در حال حاضر این پرسش برای مردم مطرح است که در حالی که دولت هر ماه خبر از کاهش نرخ تورم می‌دهد، اما هزینه سفره‌های آنها افزایش یافته است. پاسخ شما به این سوال مردم چیست؟

من می‌خواهم ذهنیت مردم را به این قضیه جلب کنم که ما وقتی می‌گوییم نرخ تورم ۲۲ درصد است، شاید با آن چیزی که مردم از بازارها خرید و به قول معروف لمس می‌کنند، متفاوت است. در تورم میانگینی از سبد کالا و تغییرات قیمت آنها بررسی می‌شود. ممکن است خیلی از کالاها افزایش قیمت چندانی در یک دوره نداشته باشند، ولی در مقابل، قیمت کالاهای ضروری به خصوص مواد غذایی تغییرات قابل توجهی داشته باشد. مردم این بخش قضیه را می‌بینند و بخش‌هایی را که افزایش قیمت نداشته، خیلی مشاهده نمی‌کنند.

برای همین است که خیلی وقت‌ها این سوال و این شک برایشان پیش می‌آید که من یک کالایی را با ۵۰ درصد افزایش قیمت خرید کرده‌ام، اما نرخ تورم از سوی دولت ۲۲ درصد اعلام می‌شود. این تفاوت به خاطر این است که ما در محاسبات سبدی از کالاها را مدنظر داریم، بنابراین افزایش قیمت بالای برخی گروه‌های کالایی نسبت به کالاهایی که افزایش جزیی داشتند، خنثی می‌شود. من خودم به عنوان مسوول دفتر شاخص قیمت‌ها وقتی با مردم صحبت می‌کنم، این سوال را از من می‌کنند که چرا ما لبنیات را با ۳۰ درصد افزایش قیمت می‌خریم، اما نرخ تورم ۲۲ درصد اعلام می‌شود.

•  آیا گزارشی وجود دارد که در گذشته عدد واقعی آمارها و شاخص‌های قیمتی اعلام نشود؟

به هیچ‌وجه. روش و شیوه ما ثابت، استاندارد و تعریف‌شده است. همه کشورهای دنیا نیز از این روش استفاده می‌کنند و ما هیچ دخل و تصرفی در آمارها و اطلاعاتی که جمع‌آوری می‌شود، نداریم؛ مگر اینکه اطلاعاتی که جمع‌آوری می‌شود، تورشی داشته باشد که به قول معروف این آمار را ویرایش می‌کنیم. برای مثال، آمارگیر عدد را وارد کرده و یک صفر زیاد گذاشته است. این عدد قابل تغییر و اصلاح است. در واقع در رابطه با معدودی از داده‌ها که پرش‌های غیرقابل باور داشته باشند، اصلاحات صورت می‌گیرد.

 مریم فکری

اعتماد