وسط اهواز، چاه نفت بدون مجوز شهرداری می‌زنند
شهروندان:
اگر قبول داشته باشیم استان خوزستان به مرکزیت اهواز، نقطه استراتژیک کشور است، باید دید راهبردی درباره آن داشته باشیم، ولی در عمل این طور نیست. در اهواز شرکت‌های اقماری بسیاری وجود دارد.
شرکت های لوله سازی، فولاد، نفت، شرکت های اقماری دولتی و خصوصی، در واقع استان خوزستان، با تولید نفت دارد سرمایه کشور را تامین می کند. استان ما بیش از این تحمل ریزگردها و آلاینده های جوی را ندارد.
میزگردی درباره بحران فعلی آلودگی در محیط زیست اهواز در مقر اصلی مدیریت شهری این کلانشهر، یعنی دفتر رییس شورای شهر برگزار شد. درست در شبی که غبار سنگین و سربی با عوارض ناشناخته مانند اژدهایی هزار سر روی این کلانشهر چنبره زده بود، رامی علاسوند مقدم، رییس شورای شهر اهواز و جانعلی خورشیدی، نایب رییس کمیسیون برنامه و بودجه این نهاد، میزگردی را برگزار کردند که به وضوح نشان داد مدیریت شهری این کلانشهر طی ۲۷ ماه گذشته عملادر جلوگیری از آلودگی محیطی شهر، تعطیل بوده است. یعنی زمانی که استانداری به نیابت از شورای شهر منحل شده اهواز، وظیفه نظارت بر عملکرد شهرداری را بر عهده داشت.
رییس شورای شهر اهواز نیز در این میزگرد تایید کرد در شرایط فعلی، شورای شهر اهرم نظارتی قوی در برابر صنایع قدرتمند، ملی و البته آلاینده این شهر مانند شرکت ملی نفت و گاز ایران در اختیار ندارد. رامی علاسوند مقدم همچنین به اعتماد گفت شرکت نفت در حریم شهری اهواز، اقدام به حفر چاه نفت می کند در حالی که نه عوارض آن را به شهرداری می دهد و نه برای کاستن از آلودگی های محیطی این صنعت، نظارت شورای شهر را می پذیرد. جانعلی خورشیدی، نایب رییس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر نیز در این میزگرد با اشاره به آخرین وضعیت متروی اهواز، به این نکته صحه گذاشت که در شرایط فعلی، دولت سهم خود از احداث متروی اهواز را نپرداخته و این پروژه، همچنان معطل بودجه مانده است، در حالی که شهرداری اهواز، آمادگی دارد سهم خود از توسعه و احداث مترو را بپردازد.
- اهواز با مشکلات فراوان زیست محیطی از جمله آلودگی کارون، آلاینده های نفتی و ریزگرد روبه روست، در شرایط فعلی اصلی ترین مشکل زیست محیطی در شهر اهواز چیست؟
علاسوند مقدم: هوای اهواز بزرگ ترین بحران فعلی است. در واقع بارش باران آلوده و هوای سمی مشکل بزرگ مردم است. معمولادر هر جای کشور وقتی باران می بارد، باطراوت و شادابی زندگی همراه می شود ولی متاسفانه با نخستین بارندگی امسال در اهواز، ناهنجاری شدیدی را شاهد بودیم و هوا طوری بود که نفس کشیدن سخت شده بود.
- و آیا مردم از شورای شهر و مدیریت شهری، محیط سالم تر برای زندگی را مطالبه نمی کنند؟
علاسوند مقدم: قطعا مردم انتظار دارند این مسائل پیگیری شوند، متاسفانه چند چالش بزرگ محیط زیستی در اهواز داریم. رودخانه آلوده کارون، شرکت های صنعتی و آلاینده های آنها، ریزگردهایی که از کشور همسایه می آیند و به شدت آلوده هستند، عمده مشکلات زیست محیطی این شهر است. در واقع طولانی ترین جنگ قرن را با کشور عراق در خوزستان داشتیم و دو جنگ بزرگ نیز پس از آن در همسایگی ما انجام شد.
در جنگ اخیر خلیج فارس نیز کشورهای بیگانه از سلاح ها و مهمات های اورانیوم دار ضعیف شده بر علیه مردم عراق استفاده کردند. حتی برخی جاها در طول جنگ خودمان، دشمن از عوامل شیمیایی استفاده کرد. درخت نخل می تواند صد سال مواد شیمیایی را در خود نگه دارد، اینها هنوز در شهر وجود دارد. با ورود ریزگردها، این ناهنجاری های مضاعف باعث شده شادابی و نشاط در اهواز به حداقل برسد.
- محیط زیست می گوید وجود آلاینده های اورانیوم دار در هوای اهواز اثبات نشده، آیا شما نتایج دیگری دارید؟
خورشیدی: قطعا تا این لحظه وجود این آلاینده ها در هوا، انکار نشده است. هوای آلوده استان خوزستان و به ویژه شهر اهواز به انواع آلاینده ها، آلوده شده، اینکه چه نوع آلاینده در این هواست، متخصصان باید مشخص کنند. واقعیت این است که هوایی که تنفس می کنیم آلوده است. وقتی به بیمارستان ها مراجعه کردیم و با پزشکان مذاکره کردیم، پزشکان نیز تایید می کنند به دلیل هوای آلوده مردم بیمار شده اند، اما اینکه نوع آلاینده، چیست باید توسط دستگاه های علمی و نظارتی پیگیری شود.
مشکل اینجاست جایی که ابهام نداریم، صنایع آلاینده اطراف اهواز است. برخی از صنایع وظایف خود را در قبال محیط زیست انجام نمی دهد، حتی به تعهدات قانونی خود نیز عمل نمی کنند. قانون تکلیف کرده یک درصد از درآمد شرکت های نفتی و سود فروش آنها باید در راه از بین بردن این آلاینده ها مصرف شود ولی عملایک ریال هم خرج نمی کنند.
- یعنی شرکت نفت، تاکنون بهای آلوده کردن هوای اهواز را نپرداخته است؟
علاسوند مقدم: تا الان ندیده ایم این شرکت نفت در این راه پیش قدم شود. با وجود اینکه در دل شهر اهواز، چندین چاه نفت در حال حفاری است، هنوز حاضر نیستند عوارض شهر را پرداخت کنند. در دوره ریاست آقای محمدی زاده بر محیط زیست، صورتجلسه یی بین محیط زیست و وزارت نفت تنظیم شد و بر اساس آن، سهم وزارت نفت درباره آلایندگی هوا، به وزارت نفت تعلق نمی گیرد که این صورتجلسه، از نظر ما یک نقض قانون است و پرداخت عوارض آلوده کردن هوا توسط شرکت نفت، یک مطالبه عمومی است.
خورشیدی: پرداخت عوارض آلوده کردن محیط زیست، قانون است. می خواهم این را عرض کنم وضعیت دریاچه ارومیه که تبدیل به یک بحران ملی شد، بدتر از وضعیت آلایندگی هوای اهواز نبوده و نیست. لذا از مسوولان انتظار داریم کمیته بحران برای وضعیت بحرانی اهواز تشکیل دهند. اهمیت این موضوع به حدی است که باید در جلسه هیات دولت بررسی شود. انتظار از نمایندگان مجلس دارم این را در صحن علنی مجلس طرح کنند.
- شما نمی توانید جلوی آلاینده های نفتی در حریم اهواز را بگیرید؟
خورشیدی: این طرح، طرح ملی محسوب می شود، به نظر می رسد صلاح نیست جلوی این را بگیریم، ولی باید فکری به حال آلایندگی آن کنیم.
علاسوند: واقعیت این است که محیط زیست آمده شرکت نفت و گاز را از اختصاص یک درصد سهم تولید خود برای کاستن از آلودگی های محیطی مستثنی کرده.
اگر قبول داشته باشیم استان خوزستان به مرکزیت اهواز، نقطه استراتژیک کشور است، باید دید راهبردی درباره آن داشته باشیم، ولی در عمل این طور نیست. در اهواز شرکت های اقماری بسیاری وجود دارد. شرکت های لوله سازی، فولاد، نفت، شرکت های اقماری دولتی و خصوصی، در واقع استان خوزستان، با تولید نفت دارد سرمایه کشور را تامین می کند. استان ما بیش از این تحمل ریزگردها و آلاینده های جوی را ندارد.
- شما در مدیریت شهری اهواز، چقدر سعی کرده اید آلودگی ها را پایش کنید؟
علاسوند مقدم: خودمان دستگاه های سنجش آلودگی هوا در اهواز نداریم. شورای شهر مصوب کرده سیستم های کنترل هوا یا اعلام کننده آلودگی در چند نقطه شهر نصب شود. با توجه به بحران های آلودگی که استان خوزستان و شهر اهواز درگیر آن است، تحمل آلاینده های جدید و ریزگردهای دعوت نشده و ناخوانده را بیش از این ندارد. واقعیت دیگر این است که بخش وسیعی از این آلودگی های بحرانزا حاصل فعالیت شرکت های خودمان است. چه اتفاقی امسال افتاده که با نخستین بارندگی، شهر زیر باران اسیدی قرار گرفته است؟
- شهرداری چقدر در آلودگی هوای اهواز متهم است؟ ظاهرا هیچ آماری درباره خودروهای آلاینده شخصی و عمومی در اهواز وجود ندارد؟
خورشیدی: آلاینده ها زیادی در شهر اهواز تاثیر می گذارند، از کارخانه ها گرفته که سیستم های فیلتر آلودگی را به طور کامل نصب نکرده اند، تا آلودگی های نفتی و مشکلات ناشی از آلودگی ریزگردها. اگرچه وسایل نقلیه بی نقش نیستند، ولی مشکل و معضلی که امروزه در شهر ما به وجود آمد، نمی توانیم بگوییم حاصل آلایندگی وسایل نقلیه بودند. آن چنان وسایط نقلیه نقش ندارند.
- ولی به نظر می رسد خودروهای حمل و نقل عمومی، مثلاتاکسی ها به شدت فرسوده و حتی از رده خارج است؟
خورشیدی: مگر تاکسی های شهر اهواز چقدر است؟ ما حداکثر سه هزار تاکسی داریم. عمده اینها نیز تعویض شده اند، مثلادیگر تاکسی پیکان نمی بینید، بیشتر سمند و پژو هستند و بعضا دوگانه سوز و گازسوز هستند. وقتی مشکل ترافیک در شهر نمی بینید، یعنی شریان های ارتباطی شهری، کفاف وضعیت موجود را می دهد. البته خودروها در آلودگی هوا تاثیر دارند، نمی شود بگوییم ندارند. نه آن تاثیری که باعث شود این بلابه سر مردم بیاید. مگر این وسایط نقلیه، سال گذشته نبودند؟ در اهواز فقط ۴۰۰ اتوبوس داریم که ۱۷۰ دستگاه از آنها در چند سال گذشته، بهسازی شده است. مشکل اینجاست که ما ۲۷ ماه شورای شهر نداشتیم و استانداری هم نمی توانست آن طور که باید و شاید به نیابت از شورا، تمام وظایف قانونی شورای شهر را انجام دهد.
- مشکلات فعلی، چقدر ناشی از پیامدهای انحلال شورای دوره سوم در اهواز است؟
علاسوند مقدم: البته نقش نظارتی استاندار به نیابت از شورای شهر در شهرداری انجام می شد. شهردار سابق نیز منتخب شورای شهر دوره قبل بود. ولی خلا۲۷ ماه عدم حضور شورای شهر، طوری است که ما نتوانسته ایم هنوز آن خلارا پر کنیم، ما زمانی که شروع به کار در دوره چهارم شورا کردیم، از هیچ کسی، چیزی تحویل نگرفتیم. با تشکیل شورای شهر چهارم اهواز، بسیاری از مصوبات نیاز شهر بود تا به عنوان مقابله با آلایندگی شهر و حتی بهسازی سیستم فاضلاب شهری تصویب شود. الان فقط یک ماه است که ما در شورای چهارم به صورت عملیاتی کار می کنیم.
سیستم شهری، هر سال که جلوتر می رویم، مدیریت جدیدتری را می خواهد که با علم جدید شهر را اداره کند. با مدیریت سنتی نمی شود شهرهای جدید را مدیریت کرد. فکر می کنم بیشترین بحران در شهر اهواز سیستم های فرسوده است، فاضلاب بحران است، آب شرب شهر، بحران است، هوا بحران است. کارون ما زمانی پرآب ترین رود ایران بود. رود کارون به عنوان سمبل آب شیرین کشور مطرح بود، الان تبدیل به یک کانال فاضلاب بزرگ و یک مشکل محیط زیستی جدی شده است.
- آیا در شهرداری یا شورا، مرکزی که برای مقابله به این مشکلات، اقدام عاجل انجام دهد وجود ندارد؟
علاسوند مقدم: سیستمی مانند شرکت پایش و کنترل آلودگی هوا مثل آنچه در تهران است، در شهرداری اهواز وجود ندارد، در شهرداری اهواز واحدی به نام مدیریت بحران وجود دارد که برخی از موارد، وارد عمل می شود. مثلاقرار است دستگاه های پایش اندازه گیری آلاینده های جوی وقتی خریداری شد، به واحد مدیریت بحران واگذار می شود.
- و نقش شورا در این میان چیست؟
خورشیدی: کمیته یی به نام کمیته محیط زیست، بحران، سلامت و بهداشت تشکیل داده ایم که به طور جد این موضوع را پیگیری کنیم. معتقدیم اگر ۲۷ ماه گذشته، شورای شهر بود و فعالیت می کرد، امروزه محیط زیست استان ما، فعال تر از آن چیزی بود که الان هست. یعنی سازمان های نظارتی را وامی داشتیم فعال تر وارد عمل شوند. واقعیت این است در حال حاضر با شرکت های نفتی آلاینده در اهواز، برخورد چندانی نمی شود. یعنی آن چیزی که باید به نتیجه برسید، تاکنون در ارتباط با این شرکت ها به نتیجه یی نرسیده است. همه دستگاه های دولتی باید برای حل مشکل آلودگی اهواز بسیج شوند.
- خودتان در مدیریت شهری، چقدر برای بحران آلودگی بسیج شده اید که از دولت انتظار دارید؟
خورشیدی: آن جایی که لازم بوده وسایط نقلیه موتوری شهرداری را تبدیل به احسن می کنیم، این کار را کرده ایم. موضوع احداث متروی اهواز را پیگیری می کنیم، قطعا احداث مترو به پاکی هوای شهر کمک می کند. ایجاد فضای سبز و کمربند سبز و پارک ها در دستور کار شورای شهر قرار گرفته و پیگیری می شود.
- یعنی در حال حاضر، کارگاه احداث متروی اهواز فعال نیست؟
علاسوند مقدم: این مترو، بحث مشارکتی دارد، بخشی از سرمایه آن آورده دولتی و بخشی نیز آورده شهرداری است. در قطار شهری اهواز تقریبا کارهای زیرساختی انجام شده، حتی یک خط برای بهره برداری آماده است و به خاطر اینکه تامین اعتبار سهم دولتی از سوی دولت نشده، کار زمین مانده است. اگر تامین اعتبار شود، مترو روی ریل قرار می گیرد و می تواند بخشی از بحران آلودگی هوا را کم کند. هر چند خودم به شخصه با مترو مخالفم و با مونوریل بیشتر موافقم زیرا زمین اهواز، زمین ماسه یی است و نمی توان به راحتی تونل مترو زد. ولی با این وجود اگر تامین اعتبار از سوی دولت صورت گیرد، متروی اهواز به زودی به کار می افتد. سیستم ایاب و ذهاب شهری، سامان می گیرد و می تواند کمک خوبی برای طرح جامع آلودگی هوای شهر اهواز باشد.
- و شهرداری چقدر در توسعه فضای سبز فعالیت کرده؟ ظاهرا ده یک آنچه باید می شده نیز نشده است؟
خورشیدی: برای احداث کمربند سبز در شهر، حدود ۵۰۰ هکتار درختکاری شده است. بله، بیش از هفت هزار هکتار پیش بینی شده است که باید فضای سبز داشته باشیم. این طرح حدود ۲ دهه قبل باید انجام می شد، طرح جامع محیط زیست اهواز مصوب شده، ولی اجرایی نشده است.
یکی از مصوبات اصلی این طرح، کمربند سبز است. از حدود بیش از هفت هزار هکتار، بعد از ۲۲ سال، فقط شهرداری اهواز سهم خود را در حد ۵۰۰ هکتار انجام داده است. در حالی که تمامی صنایع آلاینده و نهادهای دولتی موظفند در این پروژه حضور داشته باشند، ولی هیچ اقدامی نکرده اند. سالیان سال است به دنبال این هستیم که کمربند سبز احداث شود، از آقای استاندار خواهش می کنیم چون کمربند سبز اهواز، طرح ملی است، اعتبار خاص برای این طرح پیش بینی کند. این میزان برآورد ۳۰۰ میلیارد تومانی دارد.
- مشکل اینجاست ظاهرا حریم شهر اهواز اصلامشخص نیست که بخواهند کمربندسبز را در اطراف حریم شهر اجرا کنند؟
علاسوند مقدم: درست است، واقعیت این است که در شهر اهواز، حریم مشخصی نداریم. الان در منطقه فرهنگیان مشکل داریم، یعنی ساخت و ساز شهری از حریم آن طرف تر رفته. منتظریم تا طرح تفصیلی و جامع شهر اهواز تهیه شود. هر چند بخشی از این طرح انجام شده است، ولی ما بحث تکمیلی داریم. شهرستان کارون چندی پیش، منطقه پنج شهرداری اهواز بود که اخیرا از حریم ما خارج شده، در واقع این شهر را جدا کرده اند. قطعا الان که شورا آمده، شهردار اهواز دیگر در مقابل این تغییرات تنها نیست.
منتظریم بحث طرح تفصیلی آماده شود که این کار تا یکی دو ماه آماده خواهد شد. هر چند باز هم باید تاکید کنیم اهواز واقعا منطقه بحرانی شده است و نیاز به عنایت ویژه یی توسط سازمان محیط زیست دارد که اگر نتواند جوابگوی نیازهای زندگی اولیه مردم باشد، بحران شهر هر روز بیشتر خواهد شد.
امید سلیمی بنی – اعتماد
