تاریخ انتشار : دوشنبه ۳۰ دی ۱۳۹۲ زمان انتشار : ۱۱:۳۴

شهروندان:
افزایش توجه کاربران اینترنتی به شبکه‌های اجتماعی و رشد این سایت‌ها در فضای مجازی در سال‌های اخیر موجب شده مطالعات علمی درباره‌ شبکه‌های اجتماعی در مراکز دانشگاهی و پژوهشی مورد توجه قرار گیرد.انسان، موجودی مدنی‌الطبع نامیده شده و همواره با همنوعانش در ارتباط بوده است.

در واقع این ارتباط ریشه در نیاز او به ارتباطات اجتماعی دارد، همین نیاز سبب شکل‌گیری اجتماعات انسانی، شهرها و جوامع شده و در گذر زمان و ادوار زندگی انسان متحول گشته است. بشر، در دوره‌های گوناگون برای تسهیل ارتباطات اجتماعی خود دست به اختراعاتی از جمله، تلفن، تلگراف، تلویزیون، ماهواره و اینترنت زده است.

شبکه‌های اجتماعی هم از همین دست است.حضور در اجتماع یک رابطه‌ دو سویه است، از یک سمت فرد با تمام مختصات فردی خویش، اخلاق، تربیت، روحیات و استعداد و توانایی‌هایش بر اجتماع خود تأثیر می‌گذارد و از سوی دیگر، از جامعه خود رنگ می‌پذیرد و ترکیب این دو ـ خصوصیات فردی و اکتسابات اجتماعی ـ سبک زندگی او را می‌سازد.

ما به راحتی نمی‌توانیم ظرفیت‌های شبکه‌های اجتماعی را نادیده بگیریم. هم‌اکنون این امر قشری از جامعه ما را پوشش می‌دهد و امکان ارتباط کاربران، اشتراک کاربران، آشنایی کاربران و مهم‌تر از آن اطلاع‌رسانی سریع آسان و ارزان را فراهم می‌کند.ما به شبکه‌های اجتماعی نیاز داریم نه از باب آن نیازهای فوری زندگی و شاید نتوان گفت که از ضروریات اولیه ما به شمار می‌رود، اما ساختار زندگی بخشی از جامعه ما با شبکه‌های اجتماعی گره خورده است.

جذابیت شبکه‌های اجتماعی در ایران، بر اساس آمار سایت الکسا، بیشتر از بسیاری از سایت های دیگر بوده و با وجود فیلتر بودن برخی از این شبکه‌ها، آمار مراجعه به آنها همچنان قابل توجه است، نمونه های ایرانی شبکه‌های اجتماعی نظیر کلوب و فیس نما نیز در کشور ما مورد اقبال بسیار افراد استفاده کننده از اینترنت می‌باشد. با نگاهی به تعداد کاربران ۲۴ شبکه اجتماعی پرطرفدار دنیا به آسانی می شود، میزان تاثیر گذاری این شبکه ها را درک کرد، آنها در مجموع بیش از یک میلیارد کاربر دارند و اگرچه تعامل زیادی بین کاربران آنها وجود دارد، اما به هرحال رقم فوق العاده ای است.شبکه‌های اجتماعی را فراتر از گونه‌ای وب‌سایت می‌توان به‌عنوان رسانه‌های جدیدی در نظر گرفت که در ساختارهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی تغییراتی ایجاد کرده‌اند.

چالش‌هایی که شبکه‌های اجتماعی در سال‌های اخیر با آنها مواجه بوده‌اند، حوزه‌هایی فراتر از فضای مجازی را تحت تاثیر قرار داده است.به هر حال با توجه به بالا گرفتن تب شبکه های اجتماعی در میان جوانان، ما باید با برنامه ریزی جامع و دقیق، امکان استفاده از اینترنت و رایانه را برای فرزندانمان فراهم کنیم و با بستر سازی مناسب آنان را با خطرات احتمالی اینترنت و شبکه های اجتماعی آگاه سازیم.

از سوی دیگر لازم است که آنها را به حفظ حریم و عفت چه در دنیای حقیقی و چه در دنیای مجازی تشویق و ترغیب نماییم.البته زمانی که می‌گوییم از شبکه خارجی همچون فیس‌بوک استفاده نکنیم باید شبکه داخلی را جایگزین کنیم و این شبکه داخلی باید قابل مقایسه و رقابت با ظرفیت‌های شبکه‌های خارجی باشند. البته شبکه های اجتماعی داخلی به سبب اجرای فیلترینگ شبکه های خارجی رونق گرفته که از این میان می توان به شبکه اجتماعی «کلوب» به عنوان نخستین شبکه اجتماعی ایرانی اشاره کرد که پس از فیلترینگ شبکه اورکات ایجاد و مورد استفاده و استقبال کاربران ایرانی قرار گرفت.

برای توسعه شبکه‌های اجتماعی داخلی باید راهکارهای کلی را شورای عالی فضای مجازی بدهد اما نوع کار را باید NGOها و نهادهای غیردولتی انجام دهند. چنین کارهایی وظیفه نهادهای رسمی دولتی نیست، البته دولت هم به سهم خود می‌تواند در این امر مشارکت داشته باشد..برخی از نهادهای فرهنگی در ایجاد شبکه‌های اجتماعی داخلی اقدامات خوبی انجام داده‌اند اما جا دارد خط و نشان کلی را شورای عالی فضای مجازی معین کند و براساس آن هر شبکه‌ای که توانایی دارد در این فضای رقابتی وارد شود و زمینه‌هایش را فراهم کند.اگر برخی از سرویس‌های شبکه اجتماعی به طور قطع و مسلم در کشورمان ساماندهی شوند و مطابق شأن، شرایط و فضای اجتماعی ما ساختار پیدا کنند، بطور طبیعی از بسیاری از خطرات کاسته می‌شود.

اگر امکانات لازم در فضای داخل کشور برای کاربر فراهم باشد، کاربران داخلی کمتر جذب نوع خارجی آن خواهند شد. چرا که به لحاظ فرهنگی تفاوت‌های بسیاری را در این فرامرزها شاهد هستیم. بنابراین به شدت ضروری است که شبکه‌های داخلی شکل بگیرند و تقویت شوند و البته امکانات و شرایط متناسبی داشته باشند.

 عباس خسروانی

رسالت