آزادی رسانه‌ها و مسئولیت رئیس جمهور
شهروندان:
«مطمئن نیستیم که این ۹ هزار میلیارد تومان، همه‌اش باشد و ممکن است چیزهای دیگری هم باشد که بعدا کشف شود.» این بخشی از سخنان رئیس جمهور است که چندی پیش بیان شد. روحانی در ادامه همان سخنرانی با اشاره به پرونده بابک زنجانی گفته بود: «یک گروه با عنوان دور زدن تحریم‌ها منافع ملی را دور زدند و پول ملت را برداشتند.»
برخلاف این سخنرانی، روحانی روز گذشته سخنان تازه‌ای را مطرح کرد، سخنانی که نشان می‌دهد احتمالا آن «چیزهای دیگر» وجود دارد. با این توضیح که به نظر می‌رسد شاید حتی رئیس جمهور را نیز توان بیان و بر زبان آوردن «آن چیزهای دیگر» را ندارد، برای همین است که وی این بار دست یاری خود را به سوی رسانه‌ها درازکرده است.
البته ماجرای بابک زنجانی و افرادی مانند او در ایران، داستان تازه‌ای نیست. در سال‌های گذشته همواره پرونده‌های زیادی با موضوع فساد اقتصادی مطرح شده است. اما بابک زنجانی به دلیل نوع فعالیت‌هایش و نیز ارتباطات گسترده و عجیب و نیز مبلغ عنوان شده درباره فساد مالی‌اش، بیش از موارد مشابه مورد توجه رسانه‌ها و افکار عمومی قرار گرفت. باوجود این، این بار رئیس‌جمهور در مراسم اختتامیه جشنواره مطبوعات، از جنبه دیگری به پرونده ویژه‌خواری و فساد اقتصادی پرداخت. روحانی در این مراسم با تاکید به آزادی بیان گفت: «رسانه‌ها باید هزینه‌های گرایش به فساد را آنقدر بالا ببرند که کسی در مسیر فساد قرار نگیرد و هوس فساد به سرش نزند.»
این رویکرد از سوی رئیس دستگاه اجرایی بسیار مناسب است و جای تقدیر دارد. زیرا همانگونه که مطبوعات آزاد، توانایی ساختن اقتصادی قوی و مبتنی بر ساختارهای پایدار را دارند، می‌توانند با افشاگری و بالا بردن هزینه فساد در یک جامعه، راه‌های سوءاستفاده‌های مالی را سد کنند. در این میان یکی از مشخصات اصلی ویژه‌خواران و مفسدان اقتصادی، تعدد آن‌ها و پیچیدگی خاص و روابط گسترده آنان است، اما مطبوعات آزاد می‌توانند افشاگر این مفاسد اقتصادی باشند و مانند نگهبانی برای حفظ ثبات اقتصادی عمل کنند.
آزادی بیان یکی از شاخص‌های حکومت دموکراتیک و آزاد است. رسانه‌های آزاد در تمامی ابعاد جامعه تاثیر می‌گذارند و می‌توانند با استفاده از همین آزادی، با بیانی مسئولانه، اسرار هویدا کرده و در راه مقابله با انواع و اقسام فساد به‌ویژه فساد اقتصادی، به عنوان نگهبانی بی ادعا عمل کنند.
اینکه رئیس جمهور، با چنین رویکردی پای به مراسم اختتامیه جشنواره مطبوعات می‌گذارد را باید به فال نیک گرفت. اما از طرفی حسن روحانی و مجموعه تحت مدیریت او، تنها بخشی از نظارت بر عملکرد رسانه‌ها را تشکیل می‌دهند. در ساختار سیاسی فعلی جامعه ایران، نهادهای متفاوت بسیاری هستند که در این عرصه از آزادی عمل فراوانی برخوردارند. اینکه رئیس جمهور از رسانه‌ها می‌خواهد اسامی مفسدان اقتصادی را افشا کنند، به خودی خود موضوع را حل نمی‌کند.
باید فضا را برای رسانه‌ها فراهم کرد تا اگر چنین رسالتی را به درستی انجام دادند، با برخورد نهادهای مسئول و غیر مسئول مواجه نشوند. از سوی دیگر این انتظار از شخص رئیس جمهور به عنوان کسی که چنین درخواستی را بیان می‌کند به وجود می‌آید که در چنین شرایطی به دفاع مستقیم و عملی از رسانه‌های در معرض خطر بپردازد.
مسعود کاظمی
قانون
