اعتدال، پادزهر جناح‌زدگی
شهروندان:
وجود احزاب و گروه‌های متعدد و جناح‌های سیاسی متفاوت، در جای خود می‌تواند عامل تقویت نظام و تثبیت دستاوردهای آن باشد اما جناح‌زدگی، یک آفت برای فعالیت‌های حزبی دست‌کم از منظر و نگاهی است که ما به قدرت داریم و آن را هدف فرض نکرده‌ایم.
احزاب و جناح‌ها اگر کارکردهای درستی داشته باشند، در چند حوزه زیر وارد عمل خواهند شد:
- به سازماندهی نیروهای پراکنده سیاسی می‌پردازند و نیروهای متفرق را همسو می‌سازند.
- شور سیاسی ایجاد می‌کنند که لازمه فعالیت‌های سیاسی در جامعه است.
- شعور سیاسی ایجاد می‌کنند و با آموزش‌های درون‌تشکیلاتی و طرح مواضع عمومی، سطح فهم سیاسی مردم را افزایش می‌دهند.
- برنامه برای اداره کشور تهیه و در صورت رسیدن به قدرت، آن برنامه‌ها را اجرا می‌کنند.
- بدون آن که بار مالی خاصی را بر بودجه کشور تحمیل کنند، بیش از نهادهای نظارتی بر کار دولت رقیب و نهادهای حکومتی نظارت داشته و در زمینه بروز فساد و انحراف، حساسیت به خرج می‌دهند.
اینها کارکردهای مثبت احزاب و گروه‌های سیاسی در شرایط مطلوب است اما جریان‌های سیاسی با هدف کسب قدرت یا حفظ آن، در مواقعی مرتکب اعمالی می‌شوند که زیانبار است و دود آن به چشم مردم می‌رود. در این وضعیت، هدف اصلی احزاب و جناح‌ها، حفظ موقعیت خودشان در درون نظام و تقویت قدرت و نفوذ سیاسی و اجتماعی نیروهای خودی است.
ما این پدیده را «جناح‌زدگی» می‌نامیم که کارکرد منفی احزاب را شامل می‌شود و در آن از اعتدال، عقلانیت و انصاف خبری نیست. در وضعیت جناح‌زدگی، حقیقت قربانی هویت حزبی می‌شود و منافع عمومی، پایین‌تر از منافع حزبی مورد توجه قرار می‌گیرد و بر ضعف‌های درونی، سرپوش گذاشته می‌شود اما برای جریان رقیب، ضعف‌ها و عیوبی تراشیده شده و بزرگنمایی صورت می‌گیرد.
در حالت جناح‌زدگی، افرادی ضعیف از جریان خودی مورد حمایت قرار می‌گیرند بدون آن که شایستگی قبول هیچ مسئولیتی را داشته باشند و در مقابل، توانمندان رقیب به زیر سؤال می‌روند و کنار گذاشته می‌شوند.
اعتدال با عقلانیت و انصاف تنیده شده و این سه واژه، گم‌شدگان عرصه سیاسی کشورمان هستند. احزاب و گروه‌ها می‌توانند با تکیه بر کارکردهای مثبت حزبی، تأثیرات فراوانی بر فضای سیاسی کشور و بر فرهنگ نخبگان و مردم داشته باشند و در عین حال می‌توانند با گرفتار آمدن در بستر جناح‌زدگی، آسیب‌های فراوانی را متوجه مردم کنند.
روزگاری دوستی نوشته بود که «جناح‌زدگی، شرک جلی روزگار ماست» زیرا برای حفظ مصالح و منافع جناحی، حاضر می‌شویم منافع مردم و کشور را فدا کنیم و اراذل را بر افاضل ترجیح بدهیم. پرهیز از جناح‌زدگی تنها با رویکرد اعتدالی، شدنی است و اساساً تأکید بر اعتدال، عامل گریز از جناح‌زدگی به مثابه شکل غلط فعالیت حزبی است.
علی شکوهی
ایران
