وضعیت محیط‌بانان در کشورهای پیشرفته
شهروندان:
محیط‌بان کسی است که خودش را وقف حفاظت و بهبود منابع طبیعی، محیط‌زیست و حتی پارک‌های ملی می‌کند. تصور کنید یک انسان سال‌های متمادی زندگی خود را به دور از جوامع انسانی و در جاهای دورافتاده بگذارند تا این منابع طبیعی و محیط‌زیست در خطر ما به نسل‌های بعد منتقل شود.
دشوار است فکر کنیم که هرکسی از عهده این کار برمی‌آید و دشوار‌تر از آن این‌که زندگی این عزیزان متناسب با کاری که می‌کنند، تامین نیست. به راحتی می‌توان عدم حضور عدالت در مشاغل اینچنینی را مشاهده کرد. البته وضع این محیط‌بانان بسته به کشوری که در آن مشغول هستند، متفاوت است. همه ما در برنامه‌های تلویزیونی، فیلم‌هایی را دیدیم که مثلا یک محیط‌بان آمریکایی یا کانادایی از چه امکاناتی برخوردار است.
اگرچه ممکن است حقوق و مزایای آنها خیلی هم زیاد نباشد اما از لحاظ سخت‌افزاری و امکاناتی که به آنها داده می‌شود قابل قیاس با کشورهای در حال توسعه به‌خصوص ایران نیست. مثلا در بریتانیا حداقل درآمدی که یک محیط‌بان تازه وارد با هفته‌ای ۳۷ساعت کار دریافت می‌کند حدود ۲۰هزار پوند در‌سال است. البته هفته‌ای ۵ روز کار می‌کنند و به ازای شبکاری و آخرهفته نیز اضافه‌کار دریافت می‌کنند. محیط‌بان باسابقه در بریتانیا حدود ۳۰هزار پوند درآمد دارد.
در آمریکا متوسط درآمد محیط‌بانان بین حدود ۴۰ تا ۶۰هزار دلار در‌سال است. البته کسانی‌که تازه‌کار هستند به‌طور میانگین ۲۰ تا ۲۲هزار دلار در‌سال درآمد دارند. در آمریکا و بریتانیا کسانی که به‌عنوان محیط‌بان قرار است کار کنند باید حتما دانش لازم و مدرک تحصیلی مربوطه به آن را داشته باشند. مثلا در بریتانیا علاوه‌بر داشتن دانش و مدرک معتبر توصیه می‌شود که برای چند‌سال به صورت داوطلبانه در مراکز محیط‌بانی یا گشت‌های محیط‌بانی خدمت کنند تا تجارب لازم و استفاده از تجهیزات پیشرفته را کسب کنند.
مسئولیت‌های محیط‌بان در اسکاتلند شامل موارد زیر است: طراحی و ایجاد محل سکونت جهت حفاظت از گیاهان و حیوانات، کاشت درخت، مدیریت تالاب، پیمایش منطقه برای کنترل و بررسی تغییرات در محیط‌زیست، سایت‌های گشتزنی، شرکت در پروژه‌های انجمنی، کارکردن با صاحبان زمین و صنایعی که ممکن است فعالیت اقتصادی آنها به محیط‌زیست صدمه بزند. در بیشتر محیط‌های جنگلی در آمریکا سایت‌های حفاظتی وجود دارد که محیط‌بانان آن مجهز به خودروهای آتش‌نشانی مخصوص جنگل هستند که در صورت نیاز از آن استفاده کنند.
علاوه بر آن تمام محیط‌بانان کشورهایی نظیر استرالیا، بریتانیا، کانادا و آلمان مجهز به سیستم دریافت اطلاعات ماهواره‌ای مانند GPS و … هستند که این امکان را به آنها می‌دهد تا منطقه را بهتر مونیتور کنند. اگرچه بیشتر وقت محیط‌بانان در ایستگاه‌ها می‌گذرد اما همیشه کار سخت در فضای باز وجود دارد. یک محیط‌بان باید از لحاظ کار با همه نوع سلاح حرفه‌ای باشد. یکی از بزرگترین تفاوت‌ها بین کشورهای پیشرفته با کشورهای درحال توسعه در زمینه حفاظت از محیط‌زیست این است که تعداد محیط‌بان در کشورهای درحال توسعه خیلی کمتر از کشورهای توسعه یافته است.
در آمریکا محیط‌بانانی که در منطقه حفاظت شده ملی کار می‌کنند نیاز دارند که حتما مدرک کارشناسی در علوم طبیعی، جامعه‌شناسی و مدیریت منابع‌طبیعی و تجارت داشته باشند. در کنار آن باید از قدرت و سلامت فیزیکی مناسبی برخوردار باشند. بنابراین مهم‌ترین قسمت در امر حفاظت در کشورهای پیشرفته آموزش و داشتن محیط‌بانان ماهر و متخصص در زمینه‌های مختلف است. مثلا محیط‌بان در آمریکا هم باید در زمینه استفاده درست از تجهیزات پیشرفته و هم از لحاظ داشتن اطلاعات یا دانش کافی در قانون‌های مربوطه توسعه‌یافته باشد. حتی در آفریقا هم بعد از این‌که طی سالیان دراز بسیاری از محیط‌بانان هنگام انجام وظیفه زندگی خود را از دست دادند هم‌اکنون از شرایط بهتری برخوردار هستند.
درحال حاضر علاوه بر خودروهای روباز خطرناک گشتزنی محیط‌بانان از بالگردهای پیشرفته‌ای استفاده می‌کنند تا کار نظارت و رصدکردن شکار غیرمجاز را مدیریت کنند. از مزایای یک محیط‌بان در پارک حیات وحش کلورادو می‌توان به ارتقای شغلی، حقوق ثابت مناسب، آموزش‌های حرفه‌ای و پیشرفته در امر حفاظت، پرداخت حقوق مرخصی، داشتن مرخصی مناسب و حمایت‌های قانونی اشاره کرد. وظیفه یک محیط‌بان در این ایالت این است که به‌عنوان یک مأمور صلح عمل می‌کند. محیط‌بان باید حافظ اجرای قانون‌های مربوط به منابع طبیعی و محیط‌زیست باشد.
یکی دیگر از وظایف محیط‌بان در این کشور بررسی و رصد کرد صید و شکار غیرمجاز است. فارغ‌التحصیلان کارشناسی رشته‌های زیست‌شناسی، اکولوژی، جنگل‌بانی، مدیریت منابع طبیعی و زیست‌شناسی حیات وحش در این شغل به کار گرفته می‌شوند. همچنین محیط‌بان در کشوری مثل استرالیا باید از مهارت خوب و کافی در کار با جوامع محلی برخوردار باشد. یعنی محیط‌بانان در استرالیا باید این توانایی را داشته باشند تا افراد محلی را به خود جلب کند.
درواقع محیط‌بان در استرالیا باید رابطه‌ای قوی با اهالی منطقه ایجاد کند تا بتواند آنها را به حفاظت از محیط‌زیست‌شان ترغیب کند. بسیاری از محیط‌بانان در آمریکا از پاداش‌های خوبی در قبال کاری که می‌کنند برخوردار هستند. از دیگر مزایایی که محیط‌بانان در آمریکا برخوردارند می‌توان به بیمه پزشکی، بیمه دندانپزشکی، پکیج قابل ملاحظه بازنشستگی، بیمه عمر بالا، افزایش دوره‌ای درآمد و حقوق آنها، پرداخت غرامت در زمانی که محیط‌بان صدمه می‌بیند، پرداخت حق مرخصی، فرصت‌های مناسب برای پیشرفت شغلی و برنامه‌های انعطاف‌پذیر در بسیاری از موقعیت‌ها اشاره کرد.
بهروز مهدیزاده
شهروند
