آفت سانسور و خودسانسوری در برخی رسانه‌های مدعی
شهروندان – رضا سلیمانی*:
اصطلاح سانسور از کلمه لاتین Censere گرفته شده و نخستین بار اصطلاح White wash به معنای شستشوی فکری به کار رفت و به تدریج وارد متون سیاسی شد.
کاربرد این واژه در مجموعه مسائلی است که مردم می‌گویند، می‌شنوند، می‌نویسند، می‌خوانند و اجرا می‌کنند. از نظر علم ارتباطات نیز ایجاد هرگونه اخلال آگاهانه در فرآیند اطلاع‌رسانی را سانسور می‌گویند. سابقه سانسور در ایران به نخستین روزهای انتشار روزنامه در زمان محمد شاه و ناصرالدین شاه قاجار برمی‌گردد و می‌گویند نخستین کسی که در ایران اقدام به سانسور کرد «ادوارد برجیس» انگلیسی بود که به عنوان مترجم در روزنامه وقایع اتفاقیه کار می‌کرد.
مهم‌تر از موضوع سانسور، خودسانسوری است که به عنوان چالش مهم، رسانه‌ها را محدود و ارزش‌های آزادی بیان و آزادی رسانه‌ها را نابود می‌کند و کم‌کم به جایی می‌رسد که آن رسانه، منزوی و بی‌اعتبار می‌شود که در نتیجه مخاطب یا از آن رسانه فرار می‌کند یا کاملا می‌داند که اطلاعات آن یا ناقص و یکسویه است یا آمیخته به دروغ.
بحث بر سر سانسور و تاریخچه غمبار آن در ایران را بگذاریم و بگذریم و به اتفاقی برسیم که در برخی رسانه‌های خاص ایران به ویژه در رسانه‌هایی که مدعی آزادی بیان هستند و عنوان ملی!! را هم یدک می‌کشند، مدتی است متداول و شیوه‌یی رایج شده است. هر چند موضوع سانسور در این‌گونه رسانه‌ها به ویژه صداوسیما، مسبوق به سابقه است ولی مصداق اخیر آن مربوط به جلسه اخیر مجمع تشخیص مصلحت نظام است.
روز شنبه، سوم خرداد که در تاریخ ایران به خاطر فتح خرمشهر جاودان شده است، جلسه مجمع برگزار شد. آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی به عنوان رییس مجمع به خاطر شخصیت عالی حقوقی خویش و به خاطر فرماندهی ۸ سال دفاع مقدس، بحث کاملی از شرایط فتح خرمشهر و تاثیر آن در روند جنگ و حتی تغییر سیاست‌های غرب، شرق و ارتجاع نسبت به ایران داشت. سخنانش مثل همیشه تنظیم و در قالب خبر برای رسانه‌ها ارسال شد.
اما گویا بعضی از رسانه‌ها، به ویژه رسانه ملی!! و یکی، دو روزنامه مدعی آرمان‌خواهی از شهدا که دوران دفاع مقدس را تماما در انحصار خود و اطرافیانشان می‌دانند و از بودجه بیت‌المال نیز اداره می‌شوند به خاطر بغض سیاسی، آنچنان دچار خودسانسوری شدند که اگر کسی خبر آن جلسه را در رسانه‌های دیگر نخوانده و ندیده باشد و برای آگاهی از اتفاقات سیاسی ایران به صدا و سیما و چند روزنامه معلوم‌‌الحال بسنده کرده باشد از خود می‌پرسد که چگونه ممکن است آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی که هم فرمانده جنگ بوده و هم رییس مجمع مهم تشخیص مصلحت نظام است، در جلسه مجمع که دست بر قضا در سوم خرداد برگزار شد، هیچ اشاره‌یی به این اتفاق مهم در تاریخ دفاع مقدس نکرده باشد؟!!
متاسفانه یا خوشبختانه، تجربه تلخ سانسور و خودسانسوری در این‌گونه رسانه‌ها به ویژه در رسانه ملی!! که به حد اعلای خود رسیده و در ویژه برنامه‌ها و اخبار خاص به گونه‌یی تاریخ را تحلیل (بخوانید تحریف) می‌کند که گویی ایشان اصلا در زمان انقلاب و جنگ در ایران نبوده است!
باعث مراجعه مردم به سایت‌ها و روزنامه‌های مستقل و حتی خبرگزاری‌های بیگانه شده و مردم، رزمندگان، جوانان و خانواده‌های شهدا و مردم خرمشهر نه از طریق رسانه ملی!! و روزنامه‌هایی که از پول بیت‌المال ارتزاق می‌کنند، بلکه از رسانه‌های مستقل و غیروابسته می‌دانند و متوجه می‌شوند که جانشین امام راحل در دفاع مقدس، به عنوان شخصیتی ذی‌صلاح‌تر از دیگران، در سالروز فتح خرمشهر، نتایج عملیات بیت‌المقدس را ستود و آن را برگ زرینی در تاریخ دفاع مقدس خواند.
در این میان روسیاهی به بعضی از رسانه‌های خاص می‌ماند که خودسانسور شده‌اند و با این کار روح غضبناک خود را اندکی آرام می‌کنند که به خاطر تنگ‌نظری و حب و بغض‌های سیاسی، نمی‌توانند ببینند کسی را که ۸ سال تمام از همه امکانات تبلیغاتی و غیرتبلیغاتی برای تخریبش نزد مردم استفاده کرده‌اند، اینک به عنوان رییس در جلسه‌یی صحبت از فتح خرمشهر می‌کند که روسای قوا و اکثر مسوولان عالیرتبه نظام در کنار وی نشسته‌اند.
لذا کمترین کاری که از روی عصبانیت از دست‌شان برمی‌آید حذف و سانسور سخنان حق اوست، ولی نمی‌دانند یا نمی‌خواهند بدانند که اگر روش سانسور و تخریب چندین ساله آنان، منافقین و سلطنت‌طلب‌ها تا به حال جواب می‌داد دیگر مجبور نبودند به دلیل محبوبیتش با هزینه زیاد رد صلاحیتش کنند و در نهایت از اقبال مردم و عواقب عملکرد خویش عصبانی و پرکینه باشند. والسلام
*فعال سیاسی
اعتماد
