تاریخ انتشار : چهارشنبه ۴ دی ۱۳۹۲ زمان انتشار : ۱۲:۴۳

شهروندان:
فرو ریختن ارگ تاریخی بم در زلزله سحرگاه پنجم دیماه سال ۸۲، ابهت تاریخی بزرگ‌ترین شهر خشتی جهان را فرو ریخت و جامعه جهانی را بر آن داشت تا جدای از کمک‌های نوع‌دوستانه به بازماندگان ناشی از تراژدی زلزله، بازسازی میراث جهانی بشر در این شهر تاریخی شرق ایران را در دستور کار قرار بدهد.

یونسکو در نخستین اقدام اعلام کرد که ارگ جهانی شده بم در فهرست آثار در معرض خطر قرار گرفت تا گام‌های بعدی برای احیای دوباره این ارگ تاریخی برداشته شود.

ژاپن، ایتالیا، فرانسه و آلمان ۴کشوری بودند که در مشارکت با یونسکو و ایران طرح‌های بازسازی ارگ فروریخته بم را ارائه کردند و سال‌ها موضوع بم را در دستور کار فعالیت‌های میراث فرهنگی قرار دادند. فردا و در دهمین سالروز زلزله بم، بازخوانی زنده‌سازی‌ ارگ بم در کنار این اثر جهانی شده در دستور کار است.

ارگ جهانی شده بم تا همین چندماه گذشته در فهرست آثار در معرض خطر یونسکو قرار داشت، ولی در آخرین بازدید کارشناسان یونسکو از این ارگ تاریخی و مشاهده فعالیت‌های انجام شده برای بازسازی مجدد، این ارگ از فهرست آثار در معرض خطر جهان خارج شد.

بازگشت زندگی به ارگ جهانی

افشین ابراهیمی که از سال ۸۸به‌عنوان مدیر پایگاه میراث جهانی بم مسئولیت بازسازی این ارگ تاریخی را برعهده دارد درخصوص فعالیت‌های انجام شده به‌منظور بازسازی ارگ بم به همشهری می‌گوید: بازسازی ارگ بم مطابق با ضوابط میراث جهانی انجام می‌شود و قرار نیست بازسازی‌ها به‌گونه‌ای انجام شود که این ارگ تاریخی درست مانند پیش از زلزله ساخته شود. به گفته افشین ابراهیمی، بازسازی ارگ بم مانند پیش از زلزله امری مردود است.

مدیر پایگاه میراث جهانی ارگ بم با اعلام اینکه زلزله بخشی از تاریخ بم و ارگ تاریخی آن است، ادامه می‌دهد: همان قدر که شواهد زنده از زلزله اهمیت دارند شواهد معماری نیز مهم هستند. آنطور که افشین ابراهیمی می‌گوید، در موضوع بازسازی ارگ بم تلاش شده است تا بازدیدکنندگان از این ارگ تاریخی هر دو فضای پیش و پس از زلزله را ببینند.

ارگ بم ۱۰سال است که با مشارکت جهانی روند بازسازی را پشت سر می‌گذارد. با کامل شدن برخی بازسازی‌های داخل این محوطه تاریخی، ارگ بم دارای یک مسیر ویژه گردشگری شد؛ همان مسیری که به گفته افشین ابراهیمی در بازسازی ارگ اهمیت داشته است. اکنون ارگ جهانی شده بم یک‌دهه پس از فرو‌ریختن شهر بم دارای چند بنای بازسازی شده است. یکی از آنها خانه سیستانی با همان کاربری سابق و انبار ارگ است. دیگری مسجد پیامبر در داخل ارگ، نزدیک به ۱۰حجره بازار این شهر تاریخی نیز بازسازی شده‌اند تا آنطور که مدیر پایگاه میراث جهانی ارگ بم می‌گوید، محلی شود برای عرضه صنایع‌دستی سنتی بم که به رایگان در اختیار هنرمندان صنایع‌دستی بم قرار خواهد گرفت.

ابراهیمی می‌گوید: هدف از این اقدام کشاندن زندگی به داخل ارگ بم است. سروصدای این بازار کمک می‌کند تا زندگی به این ارگ تاریخی بازگردد و محلی برای حمایت از صنایع‌دستی و هنرمندان این بخش از کشور شود.

ارگ بدهکار است

دکتر اسکندر مختاری، مدیر سابق پایگاه میراث جهانی بم که ۷سال از روزهای پس از زلزله ۸۲تا سال ۸۸مسئولیت نجات بخشی ارگ فرو ریخته جهانی را برعهده داشت و در سکوت خبری ۸۸به گفته خودش بازنشسته شد، هنوز هم وقتی سخن از ارگ بم به میان می‌آید با علاقه‌مندی سخن می‌گوید.

دکتر اسکندر مختاری در پاسخ به این سؤال همشهری که بازسازی‌های انجام شده پس از سال ۸۸را چگونه ارزیابی می‌کند؟ می‌گوید: با وجود آنکه نزدیک به ۳سال است برای دیدن ارگ به بم سفر نکرده‌ام اما در شرایط وانفسای این سال‌ها فعالیت‌های انجام شده توسط مدیر جدید را خوب ارزیابی می‌کنم.

به گفته مختاری، آن سال‌ها او در موضوع بازسازی ارگ بم حمایت می‌شد. اما مدیر جدید پایگاه میراث جهانی ارگ بم حمایت نشده است. مختاری می‌گوید: تا جایی که می‌دانم این پایگاه جهانی به‌دلیل نبود بودجه بابت پول آب و برق خود نیز بدهکار است.

یونسکو حامی ارگ بم

بم همین چندماه پیش در سی و هفتمین اجلاس سالانه یونسکو که در کشور کامبوج برگزار شد از فهرست آثار در خطر یونسکو خارج شد.این خبر را هیچ‌یک از رسانه‌های داخلی نداشتند تا آنکه خبرگزاری شینهوای چین برای نخستین بار در گزارشی از اجلاس کامبوج خبر خروج ارگ جهانی شده بم را از فهرست میراث جهانی در خطر اعلام کرد.خروج ارگ بم از فهرست میراث در خطر جهان پس از یک دهه تلاش صورت گرفته از سوی ۵کشور ایران، ایتالیا، فرانسه، آلمان و ژاپن و با نظارت یونسکو صورت گرفت.

یک مقام ارشد سازمان یونسکو در اجلاس سی و هفتم این سازمان در کامبوج به خبرگزاری شینهوا گفته بود که کمیته میراث جهانی یونسکو به این نتیجه رسید که بقایای قلعه تاریخی این شهر (بم) در شرایط خوبی است و به خوبی استحکام‌سازی شده‌اند و مدیریت خوبی در زمینه حفاظت از این قلعه در جریان بوده و شرایط مرمت آن مطلوب است.

 محمدباریکانی – همشهری