تاریخ انتشار : دوشنبه ۲۱ بهمن ۱۳۹۲ زمان انتشار : ۱۱:۳۹

شهروندان:
تاخیر در پخش گفت و گوی زنده تازه رییس جمهوری در صدا و سیما، سبب شد تا رسانه های داخلی در تحلیل ها و خبرهای خود سه محور حمایت از صدا و سیما، حمایت از دولت و نگاه بینابین را در انتشار مطالب دنبال کنند.

گفت و گوی زنده تلویزیونی «حسن روحانی» که قرار بود چهارشنبه هفته گذشته ۱۶ بهمن پس از اخبار سراسری ساعت ۲۱ از شبکه یک سیما پخش شود، با تاخیر نزدیک به یک و ساعت و نیم در پخش همراه شد.

دلیل این تاخیر ممانعت «عزت الله ضرغامی» رییس سازمان صدا و سیما با نظر دفتر ریاست جمهوری درباره ی مجریان این برنامه بود. این در حالی است که طبق روال گذشته همواره انتخاب مجریان و فرایند پخش این نوع برنامه ها با هماهنگی دو طرف انجام می شد.

در روزهای گذشته در فضای رسانه ای طیفی از نظرها درباره حاشیه های رخ داده در روند پخش گفت و گوی زنده رییس جمهوری از صدا و سیما مطرح شد. بررسی صورت گرفته از مطالب منتشر شده در وبسایت ها، خبرگزاری ها و روزنامه های داخلی حاکی از دسته بندی آنها در قالب سه نگاه دارد: ۱-برخی انگشت اتهام را به سمت صدا و سیما نشانه رفتند و تاخیر در پخش گفت و گوی روحانی را در ادامه ی سیاست های منفی صدا و سیما علیه دولت دانستند؛ ۲-در نقطه ی مقابل، برخی دولت را مسوول دانستند و از فشار به صدا و سیما انتقاد کردند؛۳-برخی اما رویکردی بینابینی اتخاذ کردند و هم صدا و سیما و هم دولت را مورد انتقاد قرار دادند.

در این میان بازتاب نظر شورای نظارت بر صدا و سیما در پاسخ به نامه ی رییس این سازمان نیز با تفسیر سه گانه روبرو شد؛ برخی این نظر را تایید موضع صدا و سیما، برخی آن را به کام دولت و برخی نیز مدعی دوپهلو بودن این نظر شدند. در ادامه به برخی از این مطالب اشاره می شود.

وبسایت های داخلی مطالب مشترکی به نقل از روزنامه ها و خبرگزاری ها منتشر کردند که در این گزارش تکیه بر یادداشت ها و مطالب تولیدی هر رسانه بوده و از مطالب تکراری صرف نظر شده است.

دسته نخست: حامیان صدا و سیما؛ منتقدان دولت

برخی از رسانه ها با تاکید بر حق انتخاب مجری به صدا و سیما، مسوولیت تاخیر در پخش گفت و گوی روحانی را متوجه دولت کردند. این رسانه ها همچنین رای شورای نظارت بر صدا و سیما را نیز به نفع این سازمان تعبیر کردند.

روزنامه ی «تهران امروز» در مطلبی با عنوان «بودن یا نبودن مجری؛مسئله این نیست!» به انتقاد از دولت پرداخت و نوشت: اصرار تیم رسانه ای دولت برای بودن یا نبودن یک مجری در مصاحبه تلویزیونی و تاکید رئیس جمهور به همان مجری که «خوشحالیم که شما را دراین مصاحبه داریم» نشان داد که دولتمردان کنونی بسان سلف خود علاقه غیرقابل وصفی در اهمیت دادن به موضوعات کم اهمیت یا بی اهمیت دارند و به راحتی می توانند اسیر حاشیه ها شوند. واقعا بودن یا نبودن آن مجری محترم چقدر بر کیفیت محتوا و سخنان رئیس جمهور افزود و چه تاثیری جز کشاکش اراده ها(بخوانید لجبازی ها) برای به کرسی نشاندن حرفی داشت که دست آوردش هیچ آورده ای برای کشور،مردم و منافع ملی نداشت؟شگفتا از آقایان بلند پایه ای که سال ها مثلا در دستگاه های امنیتی کارهای با اهمیت انجام می دادند چگونه با تحلیل های آنچنانی، رئیس جمهور یک کشور را بر سر مسئله ای به غایت ساده و بی اهمیت به تنگنای حاشیه می برند! و شگفت انگیزتر اینکه آقای روحانی هم بر این دعوا مهر تایید می نهد!

این روزنامه همچنین پس از اعلام نظر شورای نظارت بر صدا و سیما در گزارشی با عنوان «شورای نظارت حق را به صداوسیما داد» نوشت: دومین حضور حجت الاسلام حسن روحانی رئیس جمهور در صداوسیما با حاشیه هایی همراه شد که موجب شد اعضای شورای نظارت بر صداوسیما وارد جریان شده و درباره اختلاف رئیس جمهور و رئیس صداوسیما درباره انتخاب مجری اعلام رای کنند. رمضان شجاعی کیاسری نایب رئیس شورای نظارت بر صداوسیما روز گذشته اعلام کرد که این شورا حق را به صداوسیما داده است.

وبسایت «جهان نیوز» نیز در مطلبی با عنوان «مجری که حاضر نشد برنامه رئیس جمهور را اجرا کند» ضمن تاکید بر حق صدا و سیما برای انتخاب مجری، به گفت و گوی تلویزیونی رییس جمهوری در خصوص ارایه ی گزارش ۱۰۰ روزه به مردم اشاره کرد و مدعی شد دفتر ریاست جمهوری مجری های این برنامه را مجبور به «قرنظینه از ظهر روز گفت و گو و پرسش سوال های تصنعی و متملقانه» کرده است.

جهان نیوز همچنین مدعی شد که به دلیل سخت گیری های دفتر ریاست جمهوری، «ندا سپانلو» مجری صدا و سیما، پیشنهاد این دفتر برای برنامه هفته پیش را نپذیرفت و به این دلیل «سونیا پوریامین» این مسوولیت را بر عهده گرفت.

جهان در ادامه افزود: همین برخوردها باعث شده است کار برای مسئولان دفتر رئیس جمهور که اصرار دارند خودشان مجریان را انتخاب کنند، سخت شده و با مشکلاتی از جمله زیر بار نرفتن برخی مجریان تلویزیونی برای اجرای برنامه مواجه شوند و همین امر باعث شده است که از مجریانی که تسلط کمتری برای اجرای چنین برنامه هایی دارند، استفاده نمایند.گفتنی است اجرای ضعیف مجریان انتخابی دفتر رئیس جمهور با انتقاداتی همراه شده است.

خبرگزاری «فارس» هم نتیجه نشست شورای نظارت را به نفع ضرغامی اعلام کرد و مدعی شد شورا حق انتخاب مجری را به صدا و سیما داده است.

این خبرگزاری نوشت: جلسه شورای نظارت بر سازمان صداوسیما در خصوص تعیین تکلیف مجری مصاحبه با روسای قوا، حق را به ضرغامی داد.

دسته دوم – حامیان دولت؛ منتقدان صدا و سیما

در میان نظرهای مطرح شده، برخی از رسانه ها نیز به دفاع از حق دفتر ریاست جمهوری برای انتخاب مجری و یادآوری جایگاه مقام ریاست جمهوری در برابر ریاست سازمان صدا و سیما پرداختند.

روزنامه ی «قانون» در گزارشی با عنوان «آقای ضرغامی، رسانه ملی ملک شخصی نیست»، رفتار صدا و سیما در قبال دولت را «کینه توزی» دانست و نوشت: چهارشنبه شب همه مردم منتظر بودند تا رئیس جمهور گزارش هفتاد روزه خود را در برابر دیدگان میلیون ها ایرانی بیان کند و به درد و دل خودبپردازد. هرچه منتظر ماندیم خبری از روحانی نشد. در نهایت صدا ها بلند شد که شیطنت صدا و سیما باعث شده تا رئیس جمهور ایران سخنرانی خود را به تاخیر بیندازد. ضرغامی که در طول این چند ماهه نشان داده است دل خوشی از دولت اعتدالی ندارد به احتمال زیاد سعی داشته تا مجری هایی را سر برنامه بیاورد که رئیس قوه مجریه را از ارائه حقایق چند وقت اخیر منحرف کند و به حاشیه بکشاند که این اقدام رسانه به اصطلاح ملی با تدبیر رئیس جمهور خنثی شد.

در همین حال روزنامه ی «اعتماد» نیز در بازتاب خبر رای هیات نظارت بر صدا و سیما آن را «حکمی به کام دولت» دانست و نوشت: هیات نظارت بر صدا و سیما در پاسخ به نامه ضرغامی خواستار هماهنگی با سران قوا برای تعیین مجری مصاحبه های تلویزیونی شد.

وبسایت «عصر ایران» هم در یادداشتی انتقادی با عنوان «آقای رییس جمهور! چشم در چشم ما سخن بگو، بدون مجریان ضرغامی» نسبت به رفتارهای صدا و سیما واکنش تندی نشان داد.

نامشخص بودن رابطه ی صدا و سیما با سه قوه و نبود نظارت مشخص، ابهام در فرم گفت و گوها و مصاحبه بودن یا نبودنشان، نادیده گرفتن مقام ریاست جمهوری از سوی ضرغامی و کسب تکلیف در نامه به شورای نظارت بدون در نظر گرفتن شان رییس جمهوری، جدا ماندن رادیو و تلویزیون از اصل خصوصی سازی، محبوب نبودن رسانه ملی در میان مردم، غرض ورزی صدا و سیما در انتشار تصاویر برخی از سیاسیون در دولت های مختلف (هاشمی ستیزی) و استفاده نکردن از تصاویر نزدیک رییس جمهوری در گفت و گوی چهارشنبه شب، تجدید نظر رییس جمهوری در رابطه با اصولگرایان در جریان این اتفاق و استفاده از دو یا سه کارشناس موجه نزد افکار عمومی به جای استفاده از مجری از انتقادهای مطرح شده در یادداشت عصر ایران نسبت به صدا و سیما و شخص ضرغامی بود.

این وبسایت در پایان افزود: ریشه مشکل در این است که معلوم نیست قالب این برنامه ها مصاحبه است یا گزارش و اگر گزارش، مجری می خواهد چه کار؟ در انتظار گزارش بعدی رییس جمهور هستیم. نه نشسته روبه مجری یا مجریان صدا و سیما که چشم در چشم خود ما. انتظاری اما توام با تاسف. چرا که در مقام رسانه باید جانب دار رسانه و حضور نمایندگان رسانه باشیم اما چه می توان کرد که رسانه مورد بحث با ویژگی های رسانه های مستقل و دموکراتیک فاصله دارد و بیش از آن که ما را به یاد مدیا و رسانه بیندازد احساس می کنیم در بوق بزرگی می دمند تا صدای خودشان بیش از دیگران شنیده شود و شان یک رییس جمهور هم البته فراتر از آن است که با مجری مناظره کند.

خبرگزاری «ایلنا» هم در گفت و گوی اختصاصی ای که ترتیب داد حق انتخاب مجری را به دفتر رییس جمهوری داد و معتقد است که ضرغامی حق تایین تکلیف برای رییس جمهوری را ندارد.

ایلنا در گفت و گو با «مهدی رحمانیان» مدیر مسوول روزنامه ی «شرق» نوشت: نباید شرایطی فراهم شود که رییس سازمان صدا و سیما بتواند برای رییس جمهور تعیین تکلیف کند. نامه ای که رییس صدا و سیما به طور شتابزده و در نیمه شب برای هیات نظارت بر صدا و سیما ارسال کرد نشان دهنده این است که هیچ آیین نامه مشخصی در این باره وجود ندارد. این وظیفه رییس سازمان صدا و سیما نیست که به رییس جمهور امری را تکلیف کند.

روزنامه ی «آرمان» هم در یادداشتی با عنوان «رسانه ی ملی و حق مردم» به قلم «اشرف بروجردی» با انتقاد از روش برخورد صدا و سیما در جریان گفت و گوی تلویزیونی رییس جمهوری نوشت: اگر در ایران شبکه های خصوصی اجازه فعالیت داشتند و به عنوان مثال قوه مجریه کشور می توانست شبکه خصوصی خود را مدیریت کند، رئیس جمهوری در تلویزیون خود به بیان نظرات خود می پرداخت و شبکه های دیگر نیز در صورت دعوت از رئیس جمهور حق تعیین مجری برنامه را داشتند اما تا زمانی که این شبکه تاسیس نشده است این حق رئیس جمهور است که از طریق رسانه ملی با مردم سخن بگوید و حقایق را با مردم در میان بگذارد و مطالبی را که در نظر دارد به جامعه منتقل کند. اگر صداوسیما اینگونه باشد قطعا تجلی اراده مردم خواهد بود و در رسالت خود پیروز خواهد ماند. وقتی دولت در برابر چنین رفتاری قرار می گیرد باید با استفاده از مجاری قانونی از حق خود برای ارتباط با مردم استفاده کند.

دسته سوم – نگاه بینابین

برخی از وبسایت ها و خبرگزاری ها ضمن انتشار مطالبی در راستای حمایت از دولت، مطالبی را نیز در حمایت از صدا و سیما منتشر کردند و در این میان تلاش کردند تا نظری بینابین را دنبال کنند و یا هم به دولت و هم به صدا و سیما انتقاد وارد کنند.

در این میان روزنامه ی شرق رویکردی بینابینی اتخاذ کرد و در یادداشتی با عنوان «عیب جام جم، نقص پاستور» هم به صدا و سیما و هم به دولت انتقاد وارد کرد.

در بخشی از این یادداشت به قلم «داوود محمدی» سردبیر شرق، بی اعتمادی دولت به صدا و سیما را ناشی از سابقه ی عملکرد این نهاد در حمایت بی حد و حصر از دولت پیشین و رویه ی عکس آن در قبال دولت یازدهم دانست و نوشت: رسانه ای که به سهم خود و به دلیل حمایت از احمدی نژاد و چشم پوشی از کژکرداری «دولت پاکدست» باید به جبران اشتباه می پرداخت، دوربین و میکروفن خود را به شکار میراث ویرانه ای هشت ساله فرستاده و مسوولیت بازسازی سریع آوارهای عظیم برجای مانده را روی شانه های نحیف دولت چندماهه تازه مستقر، می اندازد. همزمان، رویه نوین «تریبون» دادن به منتقدان دولت را در دستور کار قرار داده. با این اوصاف؛ می توان به مسوولان «پاستور» حق داد که مقابل مطالبات مسوولان «جام جم»، ایستادگی کنند تا گفت وگوی «رییس جمهور» به عنوان «عالی ترین مقام اجرایی کشور» را به شیوه مطلوب خویش و نه منطبق با سلیقه رسانه ملی، روی «آنتن» بفرستند.

شرق در عین حال به دولت هم انتقاد کرد و نوشت: پایمردی چهارشنبه شب دولتمردان، صرفا از زاویه «سیاسی» قابل دفاع است ولی از منظر «رسانه ای»، نقص و کاستی ای برای «دولت پاسخگو» محسوب می شود. شایسته دولت روحانی نیست در راهی قدم گذارد که قله موفقیت آن، پخش زنده «گفت وگوهای هدایت شده» نظیر دوره احمدی نژاد باشد؛ گفت وگوهایی که اگر زمینه پذیرش مردمی داشت، حداقل، محبوبیت ملی احمدی نژاد و پیروزی انتخاباتی اصولگرایان را در پی می آورد که نیاورد و از قضا، فاقد تریبون ها در رسانه ملی و حذف شدگان توسط «جام جم» را با رای ملت، روانه «پاستور» کرد. بنابراین؛ سیاست رسانه ای دولت، نیاز مبرمی به «بازنگری» دارد.

این روزنامه همچنین تفسیری میانه از نظر شورای نظارت بر صدا و سیما داشت و در مطلبی با عنوان «رای دوپهلوی شورای نظارت بر صداوسیما» نوشت: نظر شورای نظارت بر عملکرد صدواسیما دیروز اعلام شد، اما اینطور که شورا نظر خود را اعلام کرده موضع مشخصی برای انتخاب مجری از سوی رییس جمهوری یا صداوسیما ندارد. در واقع نظر شورای نظارت بر عملکرد صداوسیما شامل دو بخش است که هر بخش ناقض بخش دیگری است. در نظر این شورا آمده است: «رسانه ها به ویژه رسانه ملی در انتخاب اعضا و کادر گفت وگو محق هستند و طبیعتا باید از جانب صداوسیما انتخاب شوند.» همین بخش از نظر شورای نظارت سبب شد تا بسیاری از رسانه های منتقد روحانی تیتر بزنند: «شورای نظارت حق را به صداوسیما داد.» اما بخش دیگری هم پیرو نظریه شورای نظارت بر عملکرد صداوسیما بود که این نظریه را دووجهی نشان می داد: «وقتی طرف مصاحبه شونده رییس یکی از قوا باشد حتما امر هماهنگی با ایشان در انتخاب مجریان امری ضروری است.»

در این میان خبرگزاری «ایسنا» و وبسایت «فرارو» هم مطالبی در جهت دفاع از ضرغامی و هم مطالبی که تاخیر پخش برنامه را زیر سوال می برد، منتشر کرد.

فرارو در تحلیل این موضوع مطلبی را با عنوان «روایت های متفاوت از تاخیر در پخش گفت و گوی روحانی» منتشر کرد و در آن از ناهماهنگی در روایت های متفاوت خبرگزاری های «ایرنا»، فارس و «تسنیم»، گفت.

فرارو در مطلبی دیگر با عنوان «صدا و سیما؛ رسانه ملی یا جناحی؟» نظرهای موافقان و مخالفان اقدام صدا و سیما در ممانعت از پخش گفت و گوی رییس جمهوری را جویا شد.

خبرگزاری ایسنا نیز در جهت دفاع از صدا و سیما به نقل از ندا سپانلو، مجری پیشین گفت و گوی تلویزیونی حسن روحانی نوشت: من فکر می کنم ظاهرا خانم پوریامین قبل از برنامه گفتگو با رییس جمهور بدون اطلاع صداوسیما انتخاب شده اند و به نظر من علت نامه آقای ضرغامی بیشتر از اینکه چه کسی مجری را انتخاب کند، این است که چرا بدون مشورت این عمل انجام گرفته است سازمانی که کارش این است و همه ی افراد، حوزه ها و توانایی هایشان را خوب می شناسد اگر به عنوان مشاور قرار نگیرد دیگر چه کسی از بیرون می تواند بهتر از استعدادهای آن زیرمجموعه اش، استفاده کند.

ایسنا همچنین در گفت و گو با «شهربانو موسوی» بازیگر تلویزیون عنوان کرد: هرچه هر چه آقای ضرغامی می گوید همان است.

ایسنا به نقل از «حاجی محمد احمدی» استاد رشته ی ارتباطات هم نوشت: این اختلاف نظر براساس دیدگاه های سیاسی اتفاق افتاد و اگر آقای ضرغامی منافع ملی را در نظر می گرفت، می توانست یک مصاحبه را بدون حاشیه و به صورت کاملا حرفه ای برگزار کند.

این خبرگزاری همچنین مطالب دیگر با عناوین « اظهار تاسف شورای نظارت از تاخیر در گفت وگوی تلویزیونی روحانی/مجری با هماهنگی روسای قوا انتخاب شود»، « رفتار رسانه ملی نمی تواند با رییس جمهورها دوگانه باشد» و « اگر آقای ضرغامی منافع ملی را در نظر می گرفت» منتشر کرد و حق انتخاب مجری را به دفتر ریاست جمهوری داد.

ایرنا