تاریخ انتشار : دوشنبه ۱۸ فروردین ۱۳۹۳ زمان انتشار : ۱۶:۵۳

شهروندان – نصرت‌الله تاجیک*:
اینکه هنوز شاهد جهش توسعه‌یی در کشور نبوده‌ایم و بلکه بر‌عکس شاهد احتمالا مظاهر بی‌شمار عوامل ضد‌توسعه‌یی نظیر رشد فساد، بی‌تفاوتی، مسوولیت‌ناپذیری اجتماعی و فرهنگی و… هستیم به‌دلیل آن است که تاکنون پارادایم و نظام فکری توسعه‌محور بر مدیران کشور حاکم نشده است.

مطالعه الگوهای توسعه درون‌زا، پایدار، متوازن، خ?ق و نوآور و رابطه آنها با نحوه و چگونگی کارکرد سازمان‌های یادگیرنده و توسعه‌محور نشان می‌دهـد کـه این سازمان‌ها با فراهم کردن فضای یادگیری، بهره‌وری و کارایی خود را افزایش می‌دهند. آموزش و بهسازی نیروهای انسانی سازمان‌ها باعث ایجاد بینش و بصیرتی عمیق‌‌تر، دانش و معرفتی بـا?تر و تـوان و مهارتی بیشتر در نیروی انسانی شاغل در آن سازمان برای اجرای وظایف محوله و در نتیجه کارایی و اثربخشی بهتر و بیشتر می‌شوند.

سازمان‌ها می‌کوشند از طریق ابداع، تهیـه برنامـه‌ها، طراحی و اعمال سیاست‌ها و فعالیت‌ها، برآوردن نیازها، آرمان‌ها و هدف‌های فردی و سازمانی را ارتقا بخشند.

ساختار توسعه کشور نیز همچون هر سازمان یا نهاد اجتماعی نیازمند تربیت و آموزش نیروی انسانی در کنار باز‌تعریف روابط صحیح ارتباطات انسانی برای افزایش کیفیت نیروی انسانی خود است. عموما نیروی انسانی نقش موثری در جهت تسریع و تسهیل فرآیند توسعه یا ستیز با آن و روندهای سرنوشت‌ساز جامعه دارد. رفتارها، تصمیم‌ها و راه‌حل‌هایی که برای حل مسائل انتخاب می‌شوند، از پارادیم حاکم بر ذهن افراد یعنی نظام فکری و مدل ذهنی آنها تاثیر می‌پذیرند.

زیر‌ساخت فکری و پارادایم حاکم بر مدیران، تصمیم‌گیران و سیاستگذاران هر سازمان سیاسی- اجتماعی عامل مهم توسعه آن سازمان به شمار می‌آید. در سطح اقتصاد خرد هم اگر در فضای کسب و کار نامساعد، سازمان یا بنگاه اقتصادی با آهنگی مناسب رشد کرده و حضور خود را حتی در بازارهای پر‌رقابت جهان تضمین ‌کند، بدون شک پارادایم‌های ذهنی رهبر سازمان و مدیران ارشد، نقشی تعیین‌کننده دارند و کندی آهنگ رشد و توسعه در بنگاه اقتصادی با وجود شرایط و فضای کسب و کار مساعد، معلول پارادایم‌های ذهنی نه چندان توسعه‌خواه رهبران سازمان و نظام فکری نامناسب مدیران ارشد آن سازمان است.

بنابراین اگر در جامعه‌یی با وجود منابع سرشار و شرایط مناسب، توسعه‌یی رخ نمی‌دهد، ریشه و علت را باید در زیر‌ساخت فکری و نوع بینش تصمیم‌گیران، سیاستگذاران، قدرت‌‌ورزان و مدیران جامعه که در حقیقت نیروی انسانی و موتور توسعه آن جامعه هستند باید جست‌وجو کرد. به همین ترتیب اگر با وجود کمبود منابع و وجود شرایط نامساعد، توسعه پرشتاب رخ ‌دهد، علت آن نیز نوع نگاه، نظام فکری و پارادایم ذهنی افراد مذکور است.

یعنی برای دستیابی به روند توسعه مطلوب در درجه اول باید دست به تسهیل و تسریع فرآیند تغییر پارادایم مدیران و مسوولان جامعه زد. با وضعیتی که اکنون بر جامعه حاکم است بعید به نظر می‌رسد به این زودی‌ها انباشتی فراهم شود و دروازه توسعه کشور گشوده شود. دولت‌ها ایام به روزگار و روزمرّگی می‌گذرانند ولی این سخت راه در کنار خود‌باوری و عزم راستین ملی، گاو نر می‌خواهد و مرد کهن! حیف که امسال سال اسب است! بگذار تا وقتی دگر!

*سفیر سابق ایران در اردن

اعتماد