اقتصاد ایران نیازمند یک جابه‌جایی و رونق است
شهروندان:
طی سال‌های اخیر، روند رو به افول اقتصاد ایران تدریجی آغاز شد و کار به جایی رسید که این روزها حقایق اقتصادی ایران مراکز جهانی در حوزه اقتصاد را هم وادار کرده است که به ادامه این روند هشدار دهند.
بی‌توجهی به بخش تولید و واردات انبوه در این سال‌ها باعث شد تا درکنار تحریم‌های اقتصادی و بالا رفتن نرخ ارز، حال و روز اقتصاد کشور ناخوش شود. اما حالا با رویکردهای دولت تازه، اقتصاد ایران در تلاش است تا با مشکلات خود به صورت جدی دست‌وپنجه نرم کند و راهی تازه بیابد.
به همین منظور دولت از اقتصاددانان و صاحبنظران این حوزه درخواست همکاری کرد و خواست تا به دولت کمک فکری و فنی بدهند. بر همین اساس با علی قنبری یکی از اقتصاددانان کشور پای میز گفتوگو نشستیم تا نظرات وی را در این حوزه جویا شویم. این گفتوگو را بخوانید:
- همانطور که می‌دانید در حوزه اقتصاد، چالش‌های زیادی پیش‌روی دولت جدید قرار دارد. شما برای رفع این چالش‌ها چه پیشنهاد و نظری دارید؟
باید بپذیریم که اقتصاد ما، در حال حاضر راهی جز رونق ندارد به این دلیل که ثبات در شرایط اقتصاد فعلی می‌تواند کشور را با مشکلات بسیار زیادی مواجه کند. البته اکنون هم کشور مشکلات زیادی را در بخش‌های مختلف تجربه کرده است و باید به همه آنها رسیدگی و موانع‌شان مرتفع شود.
- اقتصاد ایران درآمدهای نفتی سرشاری داشته است اما چرا بااین وجود، چنین مشکلاتی داریم؟
اقتصاد نفتی یک بیماری به دنبال دارد. این شرایط را دولت‌سالاری می‌نامند و اقتصاد نفتی دولت را در این زمینه تقویت می‌کند. اما بحث این‌جاست که نفت همیشه در دسترس نیست و تمام شدنی است و باید چاره‌ای اندیشید که هم منابع کشور از دست نرود و هم دولت بتواند خارج از نفت درآمدهایی کسب کند.
- دولت‌سالاری چه ضرری برای اقتصاد داشته و دارد؟
در این شرایط دولت نیاز زیادی به مردم برای کسب درآمد ندارد و بیماری اقتصادی از همین جا شروع می‌شود. شرایط مردم‌سالاری باید در جامعه حاکم شود تا شاهد اقتصاد مولد باشیم و تولیدات داخلی را افزایش دهیم و بعد از آن باید برنامه صادرات را داشته باشیم.
- آیا تاکنون چنین شرایطی را داشتیم؟
خیر.
- همه دولت‌ها به درآمد نفتی نیاز داشتند و این موضوع را هم نمی‌توان انکار کرد. به نظر شما کدام دولت‌هاتوانستند از این درآمدها بهترین و بدترین عملکرد را در اقتصاد ثبت کنند؟
درخصوص بهترین دولت نمی‌توان نظر دقیقی داشت؛ اما درخصوص عملکرد نادرست دولت‌های نهم و دهم می‌توان نظر داد که بیشترین درآمد تمام طول تاریخ نفت ایران را داشتند ولی متاسفانه نتوانستند از این درآمد در بخش‌های مهم استفاده کنند و این موضوع ضربه سنگینی به اقتصاد ایران زد و جبران آن در بعضی از بخش‌ها بسیار مشکل است.
- دولت یازدهم را چطور پیش‌بینی می‌کنید؟
دولت یازدهم باید سعی کند که از درآمد نفتی فاصله بگیرد و در یک دوره میان‌مدت صندوق توسعه ملی را گسترش دهد. دو دولت اخیر درآمدهای خود را صرف هزینه‌های جاری و گسترش دولت کرد اما دولت یازدهم باید زیرساخت‌های خود را تقویت کند.
- راه‌حل اصلی برای پرهیز از این مشکلات چیست؟ چه اقداماتی باید صورت گیرد؟
وضعیت اقتصادی را باید شفاف کنیم و دولت واقعیت را به مردم بگوید. ما یک جابه‌جایی را باید در اقتصاد انجام دهیم. باید از اقتصاد دلالی به اقتصاد تولیدی برسیم. البته این موضوع به حرف ساده است اما در عمل مشکلات و موانعی دارد که با تدبیر دولت باید رفع شود. به وجود آوردن این کار می‌تواند ثبات و امنیت سرمایه‌گذاران را به دنبال داشته باشد و این باید هدف اصلی دولت باشد.
- درخصوص سرمایه‌گذاری مردم در بخش سکه، طلا و ارز نظرتان را بگویید.
دولت باید بخش‌هایی را فراهم کند که مردم را به آن سمت سوق دهد. دولت نمی‌تواند مردم را از سرمایه‌گذاری در یک کالای خاص منع کند. به این دلیل که همه مردم برای پول خود به دنبال سود بیشتر هستند. از این رو اگر ببینند که سرمایه‌گذاری در طلا باعث می‌شود سود زیادی کسب کنند، پول خود را در آن بخش وارد می‌کنند. ثبات و امنیت سرمایه‌گذاری بهترین عملکرد دولت خواهد بود. متاسفانه یکی از مشکلات ما حاکمیت یک دولت ناتوان و عوامگرا و غیرکارشناسی و غیر علمی در سطوح مختلف بود.
- اگر دولت ناتوان بود چرا مجلس در این خصوص سکوت کرد؟
مجلس هم باید شرایط را پیش‌بینی و کنترل می‌کرد اما نتوانست این کار را انجام دهد. مجلس در اواخر کار متوجه روند نزولی اقتصادی دولت شد و بسیار دیر شده بود. به همین دلیل تامل کرد تا دولت عوض شود و اعلام آمادگی کرد تا همراه دولت باشد و این موضوع بسیار می‌تواند در رفع تحریم‌ها و تولید محصولات و ایجاد اشتغال کمک کند.
اکثریت جامعه اکنون با دولت همراه هستند و این همراهی باعث می‌شود تا دولت بتواند از گردنه‌های صعب‌العبور بگذرد. این گردنه‌ها همان تحریم‌ها هستند.
- درباره برقراری رابطه ایران با آمریکا چه نظری دارید؟ آیا این روابط می‌تواند مشکل تحریم‌ها و اقتصاد را سامان دهد؟
البته برقراری این رابطه مشکلات ما را حل نمی‌کند. ما باید با همه دنیا رابطه خوب و متعامل داشته باشیم. باید منافع ملی دنبال شود و شرایط ایجاب می‌کند که روابط برقرار شود و از ایجاد دشمنی‌های جدید جلوگیری کنیم. ظاهرا کابینه دولت آقای روحانی و شخص وی از دیپلماسی مثبت و خوبی برخوردارند و این امر دور از واقعیت نیست.
- اکنون مخالفانی بر دولت یازدهم برای برقراری این رابطه انتقاد دارند. آیا این انتقاد صحیح است؟
دولت یازدهم و همچنین شخص آقای روحانی با رهبری و اهداف نظام جمهوری اسلامی ایران در یک مسیر پیش می‌روند. فکر می‌کنم جواب سوالتان را داده باشم. اخیرا مشکلاتی از سوی افراطیون برای دولت به وجود آمده است، اما نمی‌توانند کاری از پیش ببرند و دولت یازدهم کار خود را به خوبی انجام خواهد داد.
شهروند
