تاریخ انتشار : پنجشنبه ۱۳ شهریور ۱۳۹۳ زمان انتشار : ۲۳:۴۱

شهروندان – غلامحیدر ابراهیمبای‌سلامی*:
خراسان، محور ایران‌زمین در شرق و حلقه اتصال کشور به افغانستان، چین، هند و کشورهای آسیای میانه است و از سوی دیگر بخشی از ایرانشهر قدیم و مظهر شکوفایی تمدن ایرانی و اسلامی است که پس از تحولات بین‌المللی و ژئوپلیتیکی در نیمه دوم قرن هجدهم بسیاری از استعدادها و ظرفیت‌های تاریخی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن فروکش کرد.

در سه‌دهه اخیر پس از تجزیه اتحاد جماهیر شوروی و احیای دوباره کشورهای آسیای میانه و قفقاز و ظهور انقلاب صنعتی اخیر در کشورهای چین و هند و تحولات ناشی از «فرآیند جهانی‌شدن» فرصت‌های تازه‌ای برای رشد و توسعه این بخش مهم از سرزمین ما به وجود آمده است. به بهانه اولین سفر دکتر روحانی به‌همراه دولت تدبیر و امید به خراسان‌رضوی و انتظار سیاستگذاری و تصمیمات ویژه برای شرق کشور، نکات ذیل جهت حل مشکلات و حرکت به سمت توسعه و رفاه حال مردم این منطقه یادآوری می‌شود:

۱- هرسال بیش از ۲۵میلیون زایر و گردشگر به‌منظور زیارت بارگاه و مضجع منور حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) به شهر مقدس مشهد مسافرت می‌کنند و در سال‌های اخیر استقبال مسلمانان از اقصی‌نقاط دنیا به‌ویژه از کشورهای عربی، آسیای میانه و شبه‌قاره هند جهت زیارت و سفر به مشهد گسترش یافته و در آینده این فرآیند توسعه بیشتری پیدا خواهد کرد. این مهم توجه به پدیده گردشگری فرهنگی و زیارتی و فراهم‌ کردن زیرساخت‌ها و امکانات مناسب برای رفاه حال مردم مجاور، زایر و گردشگر را ضروری می‌کند.

لازم به ذکر است که بیش از ۵۰درصد از واحدهای اقامتی و هتل‌های کشور در شهر مشهد فعال هستند و سیاستگذاری صحیح دولت و برانگیختن مشارکت بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری و گسترش ظرفیت‌ها و جاذبه‌های معنوی، فرهنگی و تاریخی خراسان به‌عنوان پایگاه اصلی مسلمانان و پارسی‌زبانان همانند آرامگاه فردوسی بزرگ، خیام و عطار و جام، رادکان، خواف و بیهق می‌تواند فرصت‌های بسیاری برای شناخت هویت ایرانی و اسلامی ایران فراهم آورد و موجبات توسعه و آمایش سرزمین و بهره‌مندی از کارکردهای صنعت گردشگری مثل درآمدزایی، اشتغال‌آفرینی، فقرزدایی، عدالت‌گستری و پایداری در شرق کشور را مهیا کند.

۲- در فرآیند توسعه اقتصادی و اجتماعی و اشتغالزایی در خراسان، توجه به صنایع و معادن متناسب با وضعیت اقلیمی خشک و بیابانی این استان ضرورت دارد و مسوولیت عمده دولت در این خصوص معطوف به این قضایاست. معادن سنگ‌آهن سنگان، صنایع خودروسازی، قطعه‌سازی، صنایع تبدیلی، ماشین‌سازی و دیگر کارخانه‌ها، وجود هفت کارخانه بزرگ تولید سیمان در خراسان‌رضوی که پنج کارخانه در حال بهره‌برداری و دو کارخانه نیمه‌تمام است، استفاده از رویکردهای تخصصی توسعه پایدار و کمک به بهره‌گیری از فناوری اطلاعات با عنایت به افزایش روزافزون جوانان تحصیلکرده، استفاده از دیگر فناوری‌های برتر و انرژی‌های نو در این استان با وجود چندین کریدور مهم و پرقدرت باد و تابش پرتوان خورشید از جمله ظرفیت‌های استان است.

۳- خشکسالی‌های پی‌درپی و کمبود آب و منابع آبی در استان خراسان یک هشدار جدی برای ظهور یک بحران ملی است. می‌دانیم که بارندگی در ایران یک‌سوم متوسط میزان بارندگی سالانه در جهان است و در شرق کشور در دهه‌های گذشته همواره بارندگی ۲۰درصد کمتر از میانگین دیگر نقاط میهن بوده است. در سال گذشته بیش از ۶۰درصد از سازه‌های آبی خراسان تهی و خشک شده‌اند و اکنون در تعداد انگشت‌شماری از هزاران قنات موجود، آب جاری است. این بخش نیز نیازمند سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و مدیریت عرضه‌وتقاضاست.

۴- موقعیت ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک خراسان در مرزهای شرقی و شمال‌شرق ایران، اهتمام به امنیت‌ملی و بین‌المللی را با توجه به حضور ابرقدرت‌ها در مرزهای شرقی به‌ویژه افغانستان و ترکمنستان روشن می‌کند. با عنایت به تفاوت‌های مذهبی و قومی در شرق ایران حفظ وحدت و همبستگی ملی به‌ویژه در شهرهای مرزی که جمعیت اهل سنت در آنها بیشتر است، اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد. تاکید بر جلوگیری قاطع از ورود اشرار و قاچاق موادمخدر به کشور نیز در راستای وجود ۹۲۶ کیلومتر مرز مشترک با کشور افغانستان، ضرورت دیگری است.

۵- توسعه زیرساخت‌ها، به‌ویژه گسترش بزرگراه‌ها و آزادراه‌ها و اجرای «طرح تسهیل حمل‌ونقل از مرزهای شرقی کشور» که سابقه تصویب در قانون بودجه (۱۳۸۱) را نیز دارد، یک نیاز اساسی است و متاسفانه خراسان نسبت به میانگین شهرهای کشور در این شاخص‌ها دارای عقب‌ماندگی مفرط است. گسترش شبکه‌های راه‌آهن به‌ویژه راه‌آهن مشهد به گرگان و اتمام پروژه نیمه‌تمام راه‌آهن خواف به هرات که در نهایت شرق کشور را به کشورهای پرقدرت چین و هند از طریق افغانستان و پاکستان و آسیای میانه متصل خواهد کرد دارای اولویت اساسی است.

۶- ارتقا و توسعه کیفی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش‌عالی و توجه به آموزش‌وپرورش و رفع مشکلات کنونی نسل جوان، زمینه‌ساز شکوفایی استعدادها و تقویت منابع انسانی و توسعه امور سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی خواهد شد. هرگونه اقدام برای ایجاد فرصت‌های شغلی مناسب با تاکید بر بهبود فضای کسب‌وکار موجبات جلوگیری از مهاجرت نخبگان و اقشار مختلف از این استان را فراهم خواهد کرد.

۷- ارتقای سطح مدیریتی، اداری و سیاسی خراسان با استفاده از نیروهای کارآمد و متخصص بومی و برانگیختن مشارکت بیشتر نخبگان خراسانی در سطح کلان ملی و اداره استان می‌تواند به‌طور جدی راهگشا باشد.

۸- اهتمام به همگرایی اقتصادی کشورها در مرزها، تاکید بر منابع منطقه با ایجاد خوشه‌های صنعتی، استفاده از فناوری‌های برتر و تشکیل مناطق ویژه اقتصادی در حاشیه مرزها و توجه به توسعه گمرک دوغارون، باجگیران و خانگیران و ساماندهی و مجهزکردن بازارچه‌های مرزی متعدد، زمینه اجرای راهبردها در موقعیت کنونی ایران را بیش از پیش فراهم خواهد کرد.

 *نماینده خواف و رشتخوار در مجالس پنجم و ششم

شرق