تاریخ انتشار : پنجشنبه ۱۱ مهر ۱۳۹۲ زمان انتشار : ۱۴:۰۹

شهروندان – مهدی مکارمی *:
بر اساس اصل یکصدم قانون اساسی‌، برای پیشبرد سریع برنامه‌‏های اجتماعی‌، اقتصادی‌، عمرانی‌، بهداشتی‌، فرهنگی‌، آموزشی و سایر امور رفاهی از طریق همکاری مردم با توجه به مقتضیات محلی‌، شوراهای شهر و روستا تشکیل شده اند.

اگرچه شوراها هنوز جایگاه واقعی خود را که اداره و نظارت بر امور شهرها و روستاهاست پیدا نکرده‌اند و عمدتا وظایف و اختیارات آنها در ارتباط با شهرداری تعریف شده است اما قابل انکار نیست که نگاه قانون اساسی به نهاد شورا‌، نگاهی ویژه است و شوراها را از جمله ارکان تصمیم گیری در کشور بر شمرده است.

یکی از موضوعاتی که با زندگی و رفاه و سلامت شهروندان ارتباط تنگاتنگی پیدا کرده و امروزه بعنوان یکی از مهمترین مشکلات زندگی شهری در کشورمان محسوب می‌شود‌، موضوع محیط زیست است.

انواع آلودگی‌های محیطی‌، هوا‌، منابع آبی و… خطراتی را متوجه شهروندان نموده است ضمن آنکه اجرای برخی طرح‌های توسعه‌‌ای بویژه توسط مدیریت شهری در شهرهای مختلف بدون توجه به موضوع محیط زیست و همچنین عدم آگاهی مناسب شهروندان نسبت به موضوعات محیط زیستی و نقش آنان در این زمینه‌، باعث صدماتی جبران ناپذیر شده است.

از طرفی در تهیه و تدوین طرح‌های جامع شهری‌، عمدتا شاهد حاکم بودن نگاهی کاملا مهندسی و فنی بوده‌ایم و کارشناسان محیط زیست در تهیه این طرح‌ها نقشی برعهده ندارند و چنین رویکردی با تحقق توسعه پایدار شهری در تضاد است. به نظر می‌رسد در دوره جدید فعالیت شوراها که با دوره جدید مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست مصادف شده است‌، ضرورت دارد تا نسبت به ایجاد تعامل سازنده میان شوراها و مدیریت شهری با سازمان حفاظت محیط زیست در این زمینه باشیم.

با وجود انبوه مشکلات به ارث رسیده در حوزه محیط زیست کشور‌، شکی نیست که این سازمان به تنهایی قادر به حل مشکلات نخواهد بود و کم‌توجهی‌های گذشته در عرصه‌های مدیریتی این سازمان‌، روزهای سخت و دشواری را برای رئیس جدید این سازمان رقم زده است. شوراها هم بر اساس اصول قانون اساسی و هم اصل نمایندگی شهروندان‌، موظفند در این زمینه همکاری کنند و در زمینه حفظ محیط زیست گام‌هایی جدی بردارند. تحقق توسعه پایدار شهری نیازمند عزم جدی منتخبان مردم در شوراهای شهر است و باید تلاش شود رویکرد حاکم بر سیاستگذاری‌ها و برنامه ریزی‌های شوراها برای شهرها‌، بر این اساس استوار باشد.

همچنین تلاش برای آگاه سازی عمومی شهروندان در زمینه مسائل زیست محیطی‌، ارتقای دانش و اصلاح رفتار و نگرش شهروندان در این زمینه و اجرای طرح‌های آموزشی فرهنگی مشترک از دیگر زمینه‌های همکاری و مشارکت شوراها (وشهرداری ها) و سازمان حفاظت محیط زیست است که البته در این میان می‌بایست نقش مشارکت سازمان‌های غیردولتی را نیز مورد توجه قرار داد.پیش از این تفاهم نامه‌هایی میان شورای عالی استانها و سازمان حفاظت محیط زیست به امضا رسید که متاسفانه اجرایی نشد و این امیدواری وجود دارد در دوره جدید با حضور شخصیت‌های فرهنگی همچون مسجدجامعی در شورای شهر پایتخت و برخی دیگر از شهرهای کشور‌، ضمن تقویت زمینه‌های همکاری و امضای تفاهم نامه‌هایی جامع تر‌، گام‌های جدی در این عرصه برداشته شود.

استفاده از فضاهای تبلیغاتی و رسانه‌‌ای مدیریت شهری‌، فرهنگسراها و سراهای محله ای‌، مشارکت کارشناسان محیط زیستی در تدوین طرح‌های جامع شهری‌، ایجاد واحدهای نظارت و ارزیابی محیط زیست در شهرداری ها‌، اجرای طرح‌های مشترک در زمینه مدیریت پسماندها و بازیافت‌، رعایت ملاحظات زیست محیطی پروژه‌های شهری و… از جمله مواردی است که با تعامل سازنده میان شوراها و سازمان حفاظت محیط زیست‌، می‌تواند زمینه ساز تحقق توسعه پایدار را در کشورمان فراهم نماید.

* کارشناس مسائل شهری