حفظ محیط زیست پول می‌خواهد
شهروندان – شفق محمدحسینی:
وضع محیط زیست نگران‌کننده است؛ سازمانی که چندان هم عریض و طویل نیست اما قرار است از محیطی حفاظت کند که در آن زیست می‌کنیم. هرچند در دهه گذشته بی‌توجهی به آن بیشتر از هر زمانی بوده است. باتوجه به این‌که رئیس سازمان محیط زیست هم معتقد است که ۸ سال عقبگرد داشتیم حالا با روی کارآمدن دولت یازدهم، امید می‌رود که مشکلاتش کمتر شود.
رئیس دولت یازدهم، یکشنبه اولین لایحه بودجه دولت یازدهم را سر وقت تقدیم مجلس کرد و حالا نماینده‌های فراکسیون محیط زیست خبر از افزایش بودجه می‌دهند؛ بودجه‌ای که به نظر نمایندگان مردم چندان هم قابل توجه به نظر نیامده است. آن هم برای دردهای سازمانی که درمانش همکاری همه‌جانبه بسیاری را می‌طلبد؛ از دولت گرفته تا مجلس و مردمی که گاه به محیطی که در آن زیست می‌کنند، بی‌توجهی نشان می‌دهند. لایحه بودجه سال ۹۳ درحال بررسی در مجلس است. این درحالی است که سهم بودجه محیط زیست مجموعا ۲۲۰میلیارد و ۴۱۷میلیون و ۸۰۰ هزارتومان است.۹۰میلیارد تومان اعتبارات استانی و ۱۳۰میلیارد تومان هم اعتبارات ملی است؛ اعتباری که امسال نسبت به سال گذشته نزدیک به ۱۰درصد نیز افزایش نشان می‌دهد.
اما باز هم برای محیط زیست بحران‌زده کشور کفایت نمی‌کند. به‌طوری که رئیس دولت یازدهم، یکشنبه ۱۶ آذر در جلسه تقدیم لایحه بودجه در مجلس شورای اسلامی، گفته بود: «طی سالیان متوالی فاصله بین قیمت‌های جهانی سوخت و داخلی آن باعث قاچاق سوخت شده است. ثانیا تثبیت قیمت انرژی در کنار نرخ تورم دورقمی نیز از دیگر عوامل قاچاق انرژی است. همین‌طور این امر باعث شده محیط زیست به خاطر مصرف بی‌رویه انرژی به مرز خطرناکی برسد و شرکت‌های تولیدکننده برای تامین مالی با کمبود بودجه مواجه شوند.» این درحالی است که نمایندگان مجلس خبر از نگرانی به خاطر وضع محیط زیست کشور می‌دهند.
محیط زیست بحرانی بودجه می خواهد
کمال‌الدین پیرموذن، عضو هیأت‌رئیسه فراکسیون محیط زیست، اگرچه از افزایش بودجه محیط زیست نسبت به سال قبل خبر داد، اما رقمش را قابل توجه ندانست و گفت: «مساله محیط زیست و مشکلات و کمبودهایی که در این زمینه وجود دارد، حالا جدی‌تر از گذشته مطرح می‌شود. به لحاظ محدودیت‌هایی که در این بخش داریم، رقمی که اختصاص یافته، بودجه‌ای نیست که بتواند تاثیرگذار باشد و معضلات عدیده زیست‌محیطی در بحث ریزگردها، کاهش آلودگی، احیای تالاب‌ها و تخریب جنگل‌ها را برطرف کند. بودجه را خیلی مکفی نیافتم. هرچند رقم بودجه محیط زیست خیلی هم ریز نیست و نسبت به سال گذشته افزایش یافته است، اما با توجه به مشکلاتی که در این حوزه داریم این رقم نمی‌تواند تاثیرگذار باشد.»
این نماینده مجلس یکی از راهکارهای مناسب برای مقابله با مشکلات پیش‌روی سازمان حفاظت محیط زیست را همکاری دیگر سازمان‌ها می‌داند و ۳ موضوع مطرح می‌کند که باید روی آن کار شود تا کمی از مشکلات زیست‌محیطی کاسته شود. پیرموذن گفت: «۳ راهکار را می‌توان مطرح کرد؛ یکی مساله بنزین یورو۴ است که درحال حاضر یک‌پنجم آن را وزارت نفت توزیع می‌کند. اگر این وزارت نفت بتواند همه بنزین یورو۴ را از محل درآمد‌های خودش تامین کند، بخشی از مسائل زیست‌محیطی هم حل می‌شود. خودروسازان نیز از کنار فروش درآمدشان باید خودروها را به کانورتور اگزوز (مبدل‌های کاتالیستی) مجهز کنند و مساله سوم نیز موضوع فیلتر برای ۳هزار واحد آلاینده صنعتی است که همه این مسائل همکاری‌های میان‌بخشی را می‌طلبد. به دنبال این هستیم تا طی این ۱۰ روزی که فرصت داریم، با توجه به محدودیت‌های درآمدی سازمان حفاظت محیط زیست و عمق مسائل زیست‌محیطی، بودجه را بررسی کنیم.»
او درباره مقایسه بودجه دولت گذشته و دولت فعلی نیز افزود:« بودجه سازمان محیط زیست در دولت‌های نهم و دهم کافی نبود. البته در مقابل، این سازمان نیز به اندازه کافی فعال نبود. هرچند حالا نیز نسبت به سال گذشته بودجه این سازمان افزایش پیدا کرده است، اما افزایش آن‌قدر درخور توجه نیست که مشکلات این سازمان را برطرف کند. نکته قابل توجه این است که لایحه بودجه دولت یازدهم، نسبت به دوره‌های گذشته افزایش پیدا کرده، که عملیاتی واقع‌گرا و شفاف است. در گذشته ما نیاز به اصلاح بودجه داشتیم که در این دولت سعی شده است تا با ریز شدن و واقعی شدن شفاف‌تر ارایه شود.»
نمایندگان مجلس این روزها درحال بررسی لایحه بودجه هستند به طوری که موید حسینی‌صدر، سخنگوی فراکسیون محیط زیست مجلس نیز گفته که اعضای کمیسیون کشاورزی و فراکسیون محیط زیست درحال بررسی آن هستند. همچنین سکینه عمرانی، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی با اشاره به این‌که دیروز لایحه بودجه را تحویل گرفته‌اند، گفت:«بودجه محیط زیست در مجلس درحال بررسی است. اما مساله‌ای که مطرح می‌شود، این است که در همه زمینه‌ها، بودجه یا برابر با سال گذشته یا کمی کمتر از گذشته است. نکته مهم این‌که دولت معتقد است اگر بتواند بودجه‌ها را به‌طور کامل و مشخص تخصیص دهد، مشکلات کمتر خواهد شد.»
او درباره محیط زیست و بودجه آن افزود: «آن‌قدر مشکلات در این حوزه وجود دارد که کافی بودن بودجه به معنای آن است که همه مشکلات یک‌شبه حل شود و این غیرممکن است. متاسفانه ما در این حوزه هر روز با مشکلات جدیدی روبه‌رو هستیم. با توجه به تغییرات اقلیمی و کمبود آب و برخی منابع دیگر و همچنین پدیده ریزگردها، مشکلات را نمی‌توان به سرعت حل کرد. اما امیدواریم که این بودجه تخصیص پیدا کند و تنها روی کاغذ نوشته نشود.» کارشناسان هم وضع این سازمان را چندان مناسب نمی‌دانند؛ سازمانی که به گفته یکی از مشاورانش در امور محیط طبیعی، حتی کارمندانش هم حقوقی کمتر از دیگر سازمان‌ها دریافت می‌کنند.
محیط زیست کمبود محیط‌بان دارد
اسماعیل کهرم، اما در این‌باره می‌گوید: «آن‌چه ما شنیده‌ایم بودجه محیط زیست خیلی مطلوب نیست. به هرحال از وکلای مردم درخواست داریم توجه داشته باشند که مقوله محیط زیست در ۸سال گذشته مورد بی‌اعتنایی قرار گرفته است. با بودجه نامناسب نمی‌توانیم برای بهبود وضع محیط تخریب‌شده کاری کنیم، مگر این‌که بودجه کافی باشد. با مسائلی مانند ضعف معیشتی کارمندان سازمان حفاظت محیط زیست روبه‌رو هستیم. جالب است که بدانید مزایای این کارمندان قابل مقایسه با دیگر کارمندان نیست. مثلا محیط‌بانان در وضع وخیمی قرار دارند. اگر معتقد به این سازمان هستیم، باید بودجه کافی در اختیار این سازمان قرار دهیم. حداقل با کمبود ۲هزار محیط‌بان روبه‌رو هستیم. برای حدود ۸درصد از خاک سرزمینمان، ۲۷۰۰ محیط‌بان داریم، درحالی‌که در استاندارد جهانی برای همین ۸درصد ۱۱هزار محیط‌بان وجود دارد.»
او وضع محیط‌بانان را نیز مناسب نمی‌داند و می‌افزاید: «همین مسائل سبب شده است تا محیط‌بانان وضع سختی داشته باشند و فشار زیادی را تحمل کنند. اینها دور از خانه و خانواده و شهر خود در شرایطی قرار دارند که با نصف حقوق کارمندان دیگر اقشار دولت کار می‌کنند. اگر معتقدیم که تخریب‌های صورت‌گرفته را باید بازسازی کنیم، باید به اینها نیز رسیدگی کنیم. در هر زمینه‌ای ما نیازمند منابع مالی جدید هستیم. این سازمان درحال از بین رفتن است. حالا با توجه به این‌که دولت تصمیم گرفته است، انقباضی عمل کند تا بتواند تورم را کاهش دهد، مسلما بودجه محیط زیست نیز کاهش خواهد یافت. نتیجه خرج کردن بی‌حساب و کتاب، همین می‌شود که حالا شاهد آن هستیم. درحالی‌که حقوق کارمندان محیط زیست نصف حقوق دیگر اقشار دولت است. در دولت گذشته نیز بودجه‌ای که اختصاص یافته کافی نبوده یا در بخش‌های زیست‌محیطی هزینه نشده و سر از مکان‌های دیگر درآورده است.»
دولت نهم و دهم، توجه کافی به مسائل زیست‌محیطی نداشت و همین مساله سبب شده است که دچار کمبودهای جدی شویم. کهرم در این‌باره گفت:«در دهه گذشته، مشکلات زیادی در عرصه محیط‌زیست داشتیم. بسیاری از مناطق مورد حفاظت محیط زیست در وضع نامناسبی قرار دارند و حتی برخی از این مناطق را کاملا از دست داده‌ایم. یکی از مهم‌ترین دلایل آن نیز نبود بودجه مناسب است. چون نتوانستیم محیط‌بان به تعداد کافی استخدام کنیم. در عین حال منابع طبیعی‌مان را هم از دست داده‌یم؛ پوشش گیاهی، آب‌ها، جنگل‌ها، همه از بین رفته اند. ما در شرایطی هستیم که متاسفانه اگر همچنان به روش سال‌های گذشته در مواجهه با مسائل زیست‌محیطی ادامه دهیم، دچار مشکلات جدی در این زمینه خواهیم شد. متاسفانه در این بخش، به دلایل مختلف ازجمله تزریق نکردن منابع مالی و وخامت اوضاع اقتصادی به قدری کم‌کاری صورت گرفته است که سال‌ها طول می‌کشد تا کاستی‌ها جبران شود. بدون تزریق پول و مسائل تکنیکی نمی‌توان انتظار داشت که سازمان قوی حرکت کند. درحالی‌که ما حدود یک‌سوم تعداد محیط‌بان‌های لازم را نداریم.»
بودجه پاسخگوی نیازهای سازمان نیست
در این‌باره سیدمحمد مجابی، معاون حقوقی و امور مجلس سازمان حفاظت محیط زیست اظهار کرد: دولت یازدهم در سال جاری با وجود سیاست کاهش بودجه در بخش‌های مختلف، اعتبار سازمان محیط زیست را کاهش نداد. او افزود: دولت یازدهم در راستای شفاف شدن بودجه و قابلیت اجرا در لایحه بودجه سال جاری در بیشتر بخش‌ها اعتبار دستگاه‌ها را کاهش داده اما اعتبارات سازمان حفاظت محیط زیست در سال جاری نه‌تنها کاهش نداشته بلکه در بخش‌های مختلف نسبت به سال گذشته رشد هم داشته است. مجابی اظهار داشت: رشد بودجه سازمان حفاظت محیط‌زیست اگرچه اندک است و هنوز هم پاسخگوی نیازهای سازمان نیست اما در شرایط فعلی و با توجه به کاهش بودجه در سایر بخش‌های دولت نشان‌دهنده نگاه زیست‌محیطی دولت یازدهم است.
شهروند
