درد دختران شین‌آباد با ایمن‌سازی مدارس کشور التیام می‌یابد!
شهروندان – میثم بصیرت:
درست در روزهایی که صدای فریاد دختران شین اباد به گوش هیات وزیران رسید و بسترهای لازم برای درمان این عزیزان فراهم شد، خبر بسیار خوب «ثبت روز ایمنی مدارس در برابر آتش در تقویم جمهوری اسلامی ایران» به پیشنهاد وزیر کنونی راه و شهرسازی را می‌شنویم.
خبری که نه فقط یک دستور ساده از سوی رییس جمهور محترم بلکه تجلی توجه به خواست و انتظار شهروندان از نظام است. بر اساس اصل سی ام قانون اساسی، دولت موظف است وسائل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسائل تحصیلات عالی را تا سرحد خودکفائی کشور به طور رایگان گسترش دهد.
این اصل مترقی همچون لایحه قانونی تأمین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و نوجوانان ایرانی مصوب سال ۱۳۵۸ نشان از اهمیتی دارد که نظام جمهوری اسلامی از ابندای تشکیل خود برای آموزش و پرورش عمومی توام با عدالت در سطح کشور قایل شده است. روشن است که در ذات این اصل، فراهم آوردن فضای مناسب و استاندارد برای مدارس کشور نیز نهفته است. به واقع و با وجود این تاکید قانونی و نیز همه تلاشهای انجام شده، تاکنون ظرفیت‌های لازم برای تحقق این اصل فراهم نشده است.
در شهرهای بزرگ کشور، گاه و بی گاه شنیده‌ایم که مدارس، برای گذران ایام و فراهم آمدن زمینه بهسازی و فعالیت مدارس نیازمند اخذ وجوهی از والدین هستند. از سویی دیگر هنوز مدارس کپری در گوشه گوشه مناطق محروم کشور به چشم می خورند. به واقع بضاعت آموزش و پرورش به تنهایی برای حل چالش ها و ضعف های فضایی مدارس کشور پاسخگو نیست و به نظر می رسد همیتی ملی در این زمینه باید مورد توجه قرار گیرد.
بر اساس تجارب جهانی، واگذاری مدیریت مدارس به نظام مدیریت یکپارچه محلی، یکی از مناسب ترین راه حلهایی است که می تواند به ارتقاء کیفی و استانداردسازی فضای مدارس منجر شود. زمینه این تدبیر که سالهاست در قالب سیاست واگذاری وظایف به مدیریت شهری مطرح شده است بنا بر برخی کج اندیشی ها و یا نارسایی های نظام کلان اجرایی کشور تاکنون محقق نشده است. باید اعتراف نمود که در کلانشهرهایی چون تهران، شهرداریها به طور داوطلبانه هر ساله هزینه هایی را برای ارتقاء کیفی مدارس صورت می دهند که جای تقدیر دارد اما نیازمند فراهم آوردن زمینه قانونی و بسترهای اجرایی لازم برای واگذاری کامل امر تجهیز و نوسازی مدارس به شهرداریها است.
البته بخشی از مشکلات اصلی در زمینه ایمنی مدارس در ارتباط با مدارس روستایی و شهرهای کوچک کشور است که در این زمینه نیز باید تدبیر ویژه ای صورت گیرد و می توان سازمان های خدماتی ویژه (special districts) متداول در تجربه جهانی را فعال نمود تا مدیریت مدارس را به صورت منطقه ای در دستور کار قرارداده و در عوض یارانه لازم را از سوی دولت مرکزی دریافت نمایند. رویکرد کلان نظام به ویژه در ابلاغیة هوشمندانه رهبر معظم انقلاب اسلامی در خصوص سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسینیز بر همین منوال و شیوه است.
به هر ترتیب تعیین روزی به نام روز ایمنی مدارس در برابر آتش اگرچه اقدامی ارزشمند و شایسته تقدیر است و بخشی از درد و رنج دختران شین آباد را التیام می بخشد، اما شادی و آرامش را زمانی به همه شهروندان ایرانی باز می گرداند که نظام اندیشه ای کلان برای یافتن راههای جدید برای ایمن سازی مدارس در مقابل همه حوادث طبیعی و انسان ساخت بنماید.
امیداست توام با فرآیند جراحی چهره معصوم دختران شین آباد و بازگشت آنها به زندگی معمول، نظام اجرایی آموزش و پرورش کشور به ویژه در حوزه واگذاری بخشی از وظایف و اختیارات خود به شهرداریها جراحی عمیقی شود و فضا را برای مشارکت مدیریت محلی در عرصه ایمن سازی و استانداردسازی مدارس کشور بگشاید. تنها در این صورت است که درد دختران شین آباد برای همیشه التیام می یابد.
عضو هیات علمی دانشکده شهرسازی دانشگاه تهران و دبیرکارزار دیده بان شهر
